شهید مطهری در مورد نقش تأثیر گذار و تعیین کننده روحانیت و حوزه در طول تاریخ و دوران انقلاب اسلامی و پس از آن می فرمایند: «روحانیت شیعه یک نهاد مستقل است، یک قدرت ملی است، همواره در کنار مردم و در مقابل حکمرانان بوده است، در روحانیت شیعه اگر احیاناً افرادی رابطه نزدیک با مستبدان زمان خود داشته اند، وابستگی خود را به روحانیت و دین حفظ کرده اند و از آن اصل که در فقه اسلامی مطرح است یعنی «استفاده از پایگاه دشمن به سود مردم پیروی کرده اند و اگر افرادی هم واقعاً وابسته بوده اند، جنبه استثنایی داشته اند» [1] حوزه و روحانیت در طول تاریخ به حفظ دین، مردم می اندیشیده است و مبارزه با استبداد و خودکامگی یکی از اهداف و برنامه های حوزه و روحانیت بوده است. در دوران معاصر روحانیت رهبری جنبشها و نهضتهای ضد استعماری متعدّدی را برعهده داشته اند مثل جنبش ضد استعماری تنباکو به رهبری میرزای شیرازی که منجر به لغو امتیاز تنباکو در ایران شد و استبداد داخلی و خارجی هر دو به زانو درآمدند یا انقلابی مانند انقلاب عراق که منجر به استقلال عراق شد و یا قیام مشروطیت ایران که رژیم سلطنتی استبدادی ایران را مبدل به رژیم مشروطه کرد و یا انقلاب اسلامی که به رهبری امام خمینی(ره) به پیروزی رسید. [2] روحانیت شیعه در ذات خود یک نهاد مستقل است، از نظر روحی به خدا متکی بوده و از نظر اجتماعی به قدرت مردم و لهذا در طول تاریخ به صورت یک قدرت رقیب در مقابل زورمندان تاریخ ظاهر شده است. [3]