عده‏ای معتقدند که به‏طور کلی اخلاق نسبی است؛ یعنی معیارهای خوب و بد اخلاقی نسبی است و به عبارت دیگر انسان بودن امری است نسبی. معنای نسبیت یک چیز این است که آن چیز در زمانها و مکانهای مختلف تغییر می‏کند: یک چیز در یک زمان، در یک شرایط، از نظر اخلاقی خوب است، همان چیز در زمان و شرایط دیگر ضد اخلاق است؛ یک چیز در یک اوضاع و احوال انسانی است، همان چیز در اوضاع و احوال دیگر ضد انسانی است. این، معنی نسبیت اخلاق است که بسیار به سر زبانها افتاده است.

مطلبی است که من اکنون اصل مدّعا را عرض می‏کنم، بعد در اطرافش توضیح می‏دهم و آن این است که اصول اوّلیه اخلاق، معیارهای اوّلیه انسانیت به هیچ وجه نسبی نیست، مطلق است، ولی معیارهای ثانوی نسبی است، و در اسلام هم ما با این مسأله مواجه هستیم، که این بحثی که راجع به سیره نبوی می‏کنم این مطلب را تدریجاً توضیح خواهد داد.

در سیره رسول اکرم یک سلسله اصول را می‏بینیم که اینها اصول باطل و ملغی‏ است؛ یعنی پیغمبر در سیره و روش خودش، در منطق عملی خودش هرگز از این روشها در هیچ شرایطی استفاده نکرده است، همچنانکه ائمه دیگر هم از این اصول و معیارها استفاده نکرده‏اند. اینها از نظر اسلام بد است در تمام شرایط و در تمام زمانها و مکانها.[1]

منبع:

انجمن شهید مطهری