دفتر هشتم مجموعه چهل جلدی چلچراغ حکمت با عنوان «روشنفکری و روشنفکران» تألیف عبدالحسین خسروپناه به بررسی این موضوع از نظر شهید مطهری پرداخته است.
 
کتاب«روشنفکری و روشنفکران »، بازتابی از نظریات استاد شهید مرتضی مطهری(ره) درباره روشنفکری و روشنفکران در یک پیشگفتار، درآمد سخن و پنج فصل به همراه ، پس گفتار، کتابنامه و معرفی منابعی برای مطالعه بیشتر است.
 
نویسنده در فصل اول کتاب با عنوان کلیات به ارائه مفاهیمی همچون چیستی روشنفکری، بایسته های روشنفکری، روشنفکری و رهبری، نیاز فلسفی روشنفکران، روشنفکری و اجتهاد و روشنفکری دینی و اتحاد اسلامی پرداخته است.
 
در فصل دوم و سوم با عنوان روشنفکری و مذهب و روشنفکری و مکتب های غربی، مطالبی همچون روشنفکری و نبوت، معجزه، اسلام و مقتضیات زمان، روحانیت، پلورالیسم دینی، مادیت تاریخی و فمینیسم ارائه شده است.
 
همچنین، جهل مرکب روشنفکری، بدبینی روشن فکری، فراموشی روشنفکری، خودباختگی روشنفکری، غرب گرایی روشنفکری و فکر وارداتی روشنفکری از مباحثی است که در فصل چهارم این کتاب به آن پرداخته شده است.
 
در فصل پنجم، روشنفکری خلیفه دوم، مأمون عباسی، معتزله، مارکسیستی، لیبرال، عرب، اقبال، مهندس بازرگان و دکتر شریعتی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
 
در بخشی از این کتاب می خوانیم:«تعریف اصطلاحی روشنفکری مانند بسیاری از مفاهیم اجتماعی دشوار است، واژه روشنگری با معادل انگلیسی(Enlightenment) و آلمانی (Aufklaerung) به معنای روشن شدگی و بیداری است.
 
روشنفکری معادل(Intellectual) به معنای عمل و حالت روشن فکر است و روشنفکر کسی است که در امور با نظر باز و متجددانه بنگرد. و به عبارت دیگر، نوگرا و تجدد گرا باشد و اعتقاد به رواج آیین و افکار نو و منسوخ شدن آیین کهنه دارد.
 
یکی از پرسش هایی که برخی مطرح کرده اند، در خصوص معنا داری روشنفکری دینی است که به نظر نگارنده هم می توان روشنفکری را به دینی و سکولار و هم روشنفکران را به دین دار و غیر دین دار تقسیم کرد.
 
روشنفکری مقوله ای است که نمی توان بریده از دین و غیر دین باشد؛ زیرا روشنفکری پذیرش نوعی عقلانیت است و عقلانیت، ماهیتی است که می توان هویت دینی یا غیر دینی پیدا کند ؛ یعنی عقلانیت قابلیت سازگاری یا ناسازگاری با دین دارد».
 
کانون اندیشه جوان در راستای خواست و علاقه مندی نسل نو و به منظور پیوند آنان با اندیشه های استاد مطهری، مجموعه چلچراغ حکمت را با تکیه بر تمام آثار منتشر شده استاد،  در چهل دفتر مستقل فراهم آورده است.
 
یادآوری می شود، دفتر هشتم مجموعه چهل جلدی چلچراغ حکمت با عنوان«روشنفکری و روشنفکران » تألیف حجت الاسلام عبدالحسین خسروپناه، در 111 صفحه و شمارگان 5000 نسخه، از سوی کانون اندیشه جوان منتشر شد.