آیت الله بروجردی از منظر امام خمینی ( ره )

علاقه زاید الوصف امام به آیت ­الله بروجردی، بسیار كم نظیر و شاید منحصر به فرد بود. شهید مطهری از حضرت امام در مورد ایشان چنین نقل می كنند: «امام خمینی می­فرمود : من در حال مطالعه^ء آقای بروجردی هستم و جز حقیقت چیز دیگری در این آقا نمی ­بینم »[1] و آیت ­الله مسعودی خمینی می­گوید : امام خمینی می فرمودند : به جدم قسم ، هنوز سراغ ندارم كسی مثل من آقای بروجردی را دوست داشته باشد.[2]  

آیت الله العظمی بروجردی  ( ره ) در نگاه رهبر معظم انقلاب

جاى خوش وقتى بسیار است كه همت و پشتكار مؤسسین این مجمع و شما حضار محترم آن ، مصروف تجدید یاد و اعلاء ذكر فقیه عظیم القدر و كم نظیرى شده است كه بركات و آثار حیات پربار او به زمان خود او و به عرصه فقاهت ، منحصر نماند و او چون خورشیدى درخشان بر تعدادى از علوم اسلامى بلكه بر روش ها و شیوه هاى تحقیق در آنها و نیز بر فضاى عام حیات مسلمین در زمان خود و پس از آن پرتو افشانى كرد و هنوز علماى اسلام و جهان اسلام از تأثیرات مبارك آن عمر پرثمر و ریاست و مرجعیت تامه پانزده ساله او متمتع اند .

این شخصیت عالی قدر و كم نظیر مرجع عام شیعه در زمان خود و استاد فقیهان و مراجع معاصر ، حضرت آیت الله العظمى مرحوم حاج آقا حسین بروجردى است ، اعلى الله مقامه و رفع الله اعلامه .

علم و تقوى و اخلاص و روشن بینى و بزرگ منشى و كیاست و نو آورى و جامع نگرى و خستگى ناپذیرى و بسى خصلت هاى كمیاب و نفیس دیگر از این مرد بزرگ و ذخیره الهى ، چنان شخصیت ذو ابعاد و عظیمى فراهم آورده بود كه نظیر آن را در فقهاى صاحب نام و برخوردار از زعامت به ندرت مى توان یافت .

او در فقاهت ، مبتكر شیوه اى جدید و در رجال و حدیث ، صاحب سبك بود و در تدریس و تربیت شاگرد و تعلیم كار دسته جمعى بر زمان خود سبقت داشت . بینش وسیع او از مرزهاى حوزه قم و حوزه هاى علمیه و چارچوب كشور جمهورى اسلامى ایران و جهان تشیع فراتر مى رفت و بر جهان اسلام و همه مذاهب مسلمین پرتو مى افكند . زعامت او نه تنها به اداره امور درسى و معیشتى حوزه ها كه به مسائل سیاسى و اخلاقى آن ، و نه تنها به امور حوزه ، كه به امور دینى و شعائر اسلامی در سراسر كشور و در سطح بین المللى شمول مى یافت .

حوزه علمیه تحت زعامت او پرورشگاه و خاستگاه افكار نو و گوهرهاى درخشانى شد كه به بركت آن در سالهاى بعد نهضت روحانیت پى ریخته شد و حركتى كه در اوج آن انقلاب عظیم و شكوهمند اسلامى به رهبرى مجدد بزرگ اسلام حضرت امام خمینى ، قدس الله نفسه الزكیه ، بود ، سر برآورد .

با این همه ، در مجموع شخصیت آن بزرگ مرد آن چه بیش از همه درخشنده و چشم گیر بود ، اخلاص و تقوایى بود كه وى در همه امور خود از آن بهره مى گرفت .

اكنون كه پس از گذشت سى سال از رحلت مرحوم آیت الله العظمى بروجردى ، قدس سره ، به بركت نظام جمهورى اسلامى یاد و تجلیل مى شود ، شایسته است كه حوزه هاى علمیه و زعماى علمى آن به این تكریم اكتفا نكرده ، روشهاى علمى و تحقیقى آن بزرگوار را نیز كه همچنان از تازگى برخوردار است ، تعقیب و تكمیل كنند و گردونه فقاهت اسلام را به پیش برند .

از خداوند متعال علو درجات آن عالم جلیل القدر و توفیقات آقایان محترم را ظل توجهات حضرت بقیة الله- روحى فداه - مسألت مى نمایم.[3] 

و السلام علیكم و رحمة الله

سیدعلى خامنه اى8 /2 /1370

شهید آیت ­الله مطهری ( ره )  نیز می­نویسد :

«یكی از مزایای برجسته معظم ­له كه نماینده طرز تفكر روشن وی بود ، علاقه ­مندی وی به تأسیس دبستان­ها و دبیرستان­های جدید تحت نظر سرپرستان متدین بود كه دانش آموزان را هم علم بیاموزند و هم دین . معظم ­له دیانت مردم را در بی­خبری و بی ­اطلاعی و بی ­سوادی جستجو نمی ­كرد ، بلكه معتقد بود كه اگر مردم عالم شوند و دین هم به طور صحیح و معقول به آنها تعلیم گردد ، هم دانا خواهند شد و هم متدین . آن مقداری كه من اطلاع دارم ، مبالغ زیادی از وجوه و سهم امام را اجازه داد كه صرف تأسیس بعضی از دبیرستان­ها شود.[4] 

 مرحوم آیت الله سید جمال الدین گلپایگانی ( ره ) :

آیت ­الله سید مصطفی خوانساری می­گوید :

«آیت ­الله حاج سید جمال ­الدین گلپایگانى براى معالجه به تهران آمده بود و در بیمارستان بازرگانان (نجمیه) بسترى بود . وقتى به ملاقات ایشان رفتیم فرمود: به حاج آقا حسین سلام مرا برسانید و بگویید: اگر بنا بود سید جمال مقلد باشد از شما تقلید مى­كرد.[5] 

آیت الله العظمی گلپایگانی

«آیت الله كریمی جهرمی می نویسد:

آیت الله العظمی گلپایگانی از آغاز ورود آن بزرگوار به قم تا پایان زندگی او، در اعزاز و اجلال آن بزرگ مرد كوشش داشتند و در مراعات احترام ایشان چنان بودند كه حتی از این كه لفظ « آیت ­الله» روی رساله عملیه ­شان در زمان آن زعیم بزرگ نوشته شود ابا و امتناع ورزیدند.[6]

 آیت ­الله العظمی حاج سید احمد خوانساری

ایشان با وجود این كه شخصیت علمی و عملی­اش محرز بود و مقبول خواص و توده­های مردم بود ، ولی در برابر مرحوم آیت ­الله العظمی بروجردی متواضع بود ، به گونه­ای كه وقتی معظّم له از ایشان (سید احمد خوانساری) درخواست كردند كه به تهران برود و امامت مسجد سید عزیز الله را بپذیرد، پذیرفت.[7]