لهذا فرق است میان خلق كردن و زاییدن. زاییدن به معنای عام یعنی اینكه موجودی از موجود
دیگر خارج بشود؛ موجودی آن ماده اصلی اش در موجود دیگر تكوّن پیدا می كند و از او بیرون
می آید. زایش یعنی بیرون آمدن یك موجود از بطن موجود دیگر، منتها ابتدا كه بیرون می آید اغلب
كامل بیرون نمی آید، ناقص و كوچك بیرون می آید، بعد تدریجا كامل می شود؛ همین طوری كه
بچه حیوان و انسان، اول كوچك از رحم بیرون می آید بعد بزرگ می شود.
اگر دو موجود فرض كنیم كه یك موجود در بطن موجود دیگر تكوّن پیدا كند (یعنی هسته اش
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 832
در باطن موجود دیگر تكوّن پیدا كند) و بعد از او بیرون بیاید، اعم از اینكه بعد تكامل پیدا كند یا
تكامل پیدا نكند، این زایش است. اگر این گونه در نظر بگیریم، زمین هم دائما در حال زایش است.
معادن در بطن زمین تكوّن پیدا می كنند و بعد زمین این معادنی را كه در طول هزارها و میلیونها
سال در بطن زمین تكوّن پیدا كرده اند از خودش بیرون می دهد و می زاید. همه گیاهان را كه زمین
از خودش بیرون می دهد، این زمین می زاید. خود زمین هم زاده شده است. امروز می گویند این
زمین و خورشید و بسیاری از ستارگان دیگری كه از توابع خورشید هستند اساسا جزئی از
خورشید بوده اند
[1]و بعد، از خورشید جدا شده اند، از خورشید زاییده شده اند. قرآن كریم هم
می فرماید اصلا زمین و آسمان، اوّل به هم چسبیده بود، یعنی یكی بود، بعد ما از همدیگر جدا
كردیم:
كانَتا رَتْقاً فَفَتَقْناهُما [2].
آیا خود خورشید از ازل به صورت همین خورشید بوده؟ یا اول به صورت چیز دیگری بوده،
بعد مقدمات پیدایشش فراهم شده و بعد، از مواد دیگری به این صورت درآمده، كه علما در
جستجوی این هستند كه كیفیت تكوّن خورشید، ماه و امثال اینها را به دست بیاورند كه اول به چه
صورتی بود و چگونه بود و در كجا بود و از كجا بیرون آمد؟ . خود خورشید كه دائما نورافشانی
می كند، این نورافشانی كردنْ انرژی خارج كردن است. نور را از خود بیرون می دهد؛ این خودش
زایش است.
حكما و فلاسفه مدعی هستند كه هیچ موجودی در این عالم پیدا نمی شود، متكوّن نمی شود
مگر اینكه قبلا از یك ماده ای پیدا شده است. به این عبارت می گویند: كُلُّ حادِثٍ مَسْبوقٌ بِمادَّةٍ وَ
مُدَّةٍ. یعنی هر چیزی كه تازه پدید می شود، ماده اش قبلا بوده و از شكم آن ماده درآمده است و
همان مادّه به اصطلاح فلسفی، حكم یك مادِه و مادر را برای آن دارد.
پدر آیا خالق فرزند است؟ نه، پدر والد فرزند است. مادر چطور؟ آیا خالق فرزند است؟ نه،
آن هم والده فرزند است. یعنی فرزند ابتدا از پدر زایش كرده؛ نطفه كه خودش ماده ای است در
دستگاه تناسلی او، آنجا به وجود آمده، بعد زایش كرده و از آنجا بیرون آمده رفته در رحم مادر،
بعد در آنجا با هسته ای از نطفه مادر یكی شده است، بعد مراحل تكاملی پیدا كرده و بعد از شكم
مادر زایش كرده و بیرون آمده است. دو بار زایش كرده؛ یك بار به یك صورت نیمه وجودی از
پدر زایش كرده و رفته در رحم مادر، یك بار هم از رحم مادر زایش كرده و بیرون آمده است.
لهذا پدر و مادر زاینده فرزند یعنی مجرای وجود فرزند هستند، نه خالق فرزند.
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 833
[1] - . [یعنی خورشید شامل همه اینها بوده و بزرگتر بوده است. ]