وَ اِنْحَرْو نحر كن. در اینكه مقصود از «
وَ اِنْحَرْ» چیست، تفسیرها فرق می كند. بسیاری از مفسرین
می گویند در این آیه (
فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَ اِنْحَرْ) «صلاة» روشن است كه نماز است، «نحر» هم نوعی
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 794
زكات و انفاق است. مقصودْ همان نحر كردن شتر است، چون ذبح شتر را «نحر» می گویند. اهل
تسنن اغلب در تفاسیرشان گفته اند مقصود از نماز، نماز عید اضحی است و مقصود از نحر هم
قربانیی است كه در ایام حج می شود. پس نماز بخوان نماز عید اضحی را و قربانی كن در راه خدا.
و بسیاری از مفسرین خودمان هم همین طور گفته اند.
ولی در روایات ما گفته اند مقصود از «
وَ اِنْحَرْ» این است كه در حال نماز اینچنین كن. «نحر»
جای خاصی از گلو را می گویند. مستحب است انسان در وقت نماز (تكبیره الاحرام) دستها را
طوری بالا ببرد كه محاذی نرمه های گوش و در مقابل گلوی انسان قرار گیرد. در لغت به این معنا
هم استعمال شده؛ یعنی در نماز اینچنین كن. مفسرین به نظرشان رسیده بعید است كه وقتی گفت
«
فَصَلِّ » نماز بخوان، دنبالش یك مسئله كوچكی كه از آداب نماز است ذكر شود، این ارزشی
ندارد، لابد مقصود عملی است در مقابل نماز. ولی نه، مخصوصا همین عمل در نماز یك مفهوم
خاصی دارد. وقتی كه قرآن می گوید ای پیغمبر نماز بخوان و چنین كن، الله اكبر بگو و چنین كن، به
آن مفهوم و مقصودش نظر دارد. چرا ما در نماز وقتی می گوییم الله اكبر اینچنین می كنیم؟ (مستحب
است كه وقتی شروع می كنیم به گفتن الله اكبر، دستها برود بالا و وقتی به بالاترین نقطه رسید، كلام
ما به راء «اكبر» برسد. ) معنی این كار چیست؟ الله اكبر خودش معنی دارد، تكبیر خداوند است:
خدا بزرگتر است از همه چیز، بلكه «از همه چیز» هم درست نیست، در روایات گفته اند بگویید
خدا بزرگتر است از اینكه به وصف در بیاید
[1]. حالا این كار من یعنی چه كه وقتی می گویم الله اكبر
با دستهایم اینچنین می كنم؟ به چه چیزی می خواهم اشاره كنم؟ آیا اصلِ كار، عقب رفتن دستهاست
یا جلو آمدن آنها یا هر دو؟ اصل كار، عقب رفتن است، این دومی جزء كار نیست، بلكه كار تمام
شده و دستها را به حال عادی در می آوریم. مقصود از این كار چیست؟ یعنی پشت سر افكندم
هرچه هست، غیر از خدا.
پس وقتی می گوید:
فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَ اِنْحَرْیعنی نماز بخوان و خدا را داری كافی است (اعتماد به
خدا) ؛ خدا كوثر به تو داده، تمام كائنات را پشت سر بینداز. این، مفادِ «
قُلِ اَللّهُ ثُمَّ ذَرْهُمْ» [2]است: بگو
خدا، همه چیز را رها كن، آزاد باش از همه چیز.
[1] - . كافی ج /1ص 117 و بحار الانوار ج /81ص 169.