بعلاوه، دختر در زمان قدیم فوق العاده تحقیر می شد. اصلا دختر را انسان نمی دانستند. اولاد دختر
یعنی نوه های دختری را اولاد خودشان نمی دانستند، می گفتند اینها اولاد فامیل شوهرند نه اولاد
دختر. یعنی اگر كسی ده تا دختر هم داشت می گفت اولاد این دخترها كه بچه های من نیستند،
بچه های فامیل شوهرهای خودشان هستند؛ چون این جور فكر می كردند كه: زن حكم ظرف و
حكم زمین را دارد. زراعت مال بذر است یا مال زمین؟ زراعت مال صاحب بذر است نه صاحب
زمین. صاحب زمین، زراعت و بذر در زمین او رشد كرده، به او مربوط نیست. این جور خیال
می كردند كه بچه فقط از نطفه مرد به وجود می آید؛ نطفه مرد در رحم زن ریخته می شود، كار زن
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 791
این است كه نطفه مرد و بذری را كه مال مرد است در رحم خودش پرورش می دهد، بعد هم
تحویلش می دهد. مثل بچه ای است كه او را در مدرسه ای بگذارند و در آن مدرسه رشد بدهند، غذا
به او بدهند، تعلیمات به او بدهند. اگر بچه ای ده سال هم در یك پانسیون
[1]باشد و در آنجا غذا به
او بدهند، تعلیمات به او بدهند، بعد از ده سال صاحب بچه می آید بچه اش را می برد. آن صاحب
پانسیون حق ندارد بگوید این بچه حالا دیگر مال من شده. صاحب بچه می گوید بچه مال ماست،
تو فقط به او غذا دادی. فكر قدیم این بود كه در واقع نطفه در رحم مادر پانسیون شده و رحم حكم
پانسیون را دارد؛ بچه مال پدر است، در اینجا تغذیه می شود، بعد از تغذیه باید تحویل صاحبش
داد.
قرآن كریم این فكر را از اساس رد كرد؛ در آیات زیادی تصریح می كند كه بچه، هم مال زن
است و هم مال مرد؛ یعنی زن در بذر هم شریك است نه اینكه بذر انحصارا مال مرد است و زن
حكم ظرف را دارد. علم امروز این مطلب را صد در صد تأیید كرده و می گوید آن سلولی از نطفه
مرد كه وارد رحم زن می شود با سلولی كه در رحم زن پرورش پیدا كرده است متحد می شود و
مجموعا یك واحد را به وجود می آورند و آن سلول مركب متساویا نیمی از آن از سلول مرد است
و نیمی از سلول زن، و بنابراین زن متساویا با مرد در خود بذر شریك است.
بعلاوه زن سهم بیشتری دارد؛ چون در مدت نُه ماه این سلول مركبی را كه هر دو در آن سهیم
و شریك هستند از وجود خودش تغذیه می كند و بعد از نه ماه به صورت یك موجود كامل بیرون
می دهد و بنابراین سهم زن از سهم مرد در ایجاد فرزند بیشتر می شود. در اصل هسته با همدیگر
شریك هستند ولی علاوه بر این، زن در پرورش هم نقش دارد. بعد كه زن مدت دو سال شیر
می دهد (باز از وجود خودش) سهم بیشتری پیدا می كند. و علت اینكه حقوق مادر از حقوق پدر بر
فرزند بیشتر است این است كه زن سهم بیشتری در تكوین فرزند دارد. و این كه بعد ولیّ فرزند پدر
است باز فلسفه دیگری دارد كه رئیس خانواده به طور كلی مرد است، كه آن حساب حساب
دیگری است.
پس این فكر در میان مردم قدیم عموما و در جاهلیت عرب بالخصوص بوده است كه دختر
و به طور كلی زن سهم زیادی در تكوین فرزند ندارد، فرزند به مرد و فامیل مرد تعلق دارد و
فرزندان دختران مال فامیل پدر دختر نیست، ملحق اند به فامیل شوهرها. نتیجه چه می شد؟ اگر
كسی ده تا هم دختر می داشت می گفتند ای بیچاره بی اولاد؛ چون رشته اش بریده و قطع می شد.
می گفتند:
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 792
بَنونا بَنو اَبْنائِنا وَ بَناتُنا
بَنوهُنَّ اَبْناءُ الرِّجالِ الاَْباعِدِ
شعر عرب جاهلیت است؛ می گفتند: پسران ما (فرزندان ما) منحصرا آنها هستند كه از اولاد پسران
ما به وجود آمده باشند، آنهایی كه از دختران ما به وجود می آیند بچه های ما نیستند، بچه های
مردم دور دست و غریبه ها هستند.