در لغت عرب ماده كلمه «نطفه» مفهوم سیلان دارد؛ به آب سایل، یعنی آبی كه سیلان و جریان دارد، می گویند «ناطف» یعنی صاحب سیلان و جریان. به نطفه مرد یا هر جنس نری، از آن جهت نطفه می گویند كه جریان و سیلان دارد. نطفه تا وقتی نطفه است كه حالت سیلانی دارد. می فرماید:

ما انسان را از نطفه آفریدیم؛ یعنی یك مرحله از خلقت انسان همان آب جهنده است. در سوره «وَ اَلسَّماءِ وَ اَلطّارِقِ » هم می فرماید: خُلِقَ مِنْ ماءٍ دافِقٍ [1]از آبی جهنده آفریده شد.

علم ثابت كرده است كه نطفه جنس نر وقتی داخل رحم جنس ماده می شود همان حالت سیلان و جریان و تحرك خودش را دارد. در جنس ماده در هر ماهی یك سلول- كه به آن «اُوول» می گویند- آفریده می شود كه اگر شرایط اقتضا كند و از میان میلیونها ذرات جهنده و متحركی كه در نطفه مرد است یكی (و احیانا دو تا و به ندرت سه تا و با ندرت بیشتر چهار تا و افزونتر) به آن برسد دیوار آن را می شكافد و وارد آن می شود. تا وارد شد، [سلول جنس ماده ] فورا با ترشحاتی كه دارد، دیوار خودش را محكم می كند به طوری كه میلیونها سرباز دیگری كه می آیند و می خواهند این قلعه را فتح كنند دیگر نمی توانند. همان اوّلی كه آمد، این قلعه به روی آن باز می شود؛ یعنی سلول زن (اُوول) كه بزرگ و كروی شكل است، آماده است برای اولین سربازی كه وارد بشود، و بعد فورا درِ این قلعه به روی دیگران بسته می شود [2]. از مجموع سلول نر و سلول ماده، یك سلول به وجود می آید. سلول نر و سلول ماده چنان با یكدیگر متحد می شوند كه اصلا یك واحد می شوند؛ تمام اجزاء وجودشان با یكدیگر امتزاج پیدا می كنند و مخلوط می شوند و مجموعا یك واحد به وجود می آورند.

[1] - . طارق/6.

[2] - . اگر هم دو یا سه یا چهار یا پنج تا با هم برسند، به روی آنها باز می شود، ولی دیگر بیش از این، استعداد ندارد. شاید اگر در آنِ واحد بیش از این بخواهند وارد شوند آن قلعه خراب می شود. تا آن مقداری كه استعداد دارد اگر وارد شدند فورا درِ این قلعه به روی دیگران بسته می شود.