مقدمه دوم: قرآن در مواردی تصریح كرده است كه انسان كاملترین مخلوقات است. یكی از آن
موارد همین آیه سوره تین است:
لَقَدْ خَلَقْنَا اَلْإِنْسانَ فِی أَحْسَنِ تَقْوِیمٍ ما انسان را در نیكوترین قوامها
و پایه ها و اركان آفریده ایم. در سوره «
قَدْ أَفْلَحَ اَلْمُؤْمِنُونَ » هم وقتی مراحل خلقت انسان را بیان
می كند، در آخر می فرماید:
ثُمَّ أَنْشَأْناهُ خَلْقاً آخَرَ [1]یعنی بعد او را چیز دیگری كردیم. اول مراحل
جسمانی خلقت را ذكر می كند و بعد می گوید: «بعد او را چیز دیگری كردیم» ، كأ نّه می خواهد
بگوید [این مرحله، ] دیگر برای شما قابل تعریف نیست. به اینجا كه می رسد می فرماید:
فَتَبارَكَ
اَللّهُ أَحْسَنُ اَلْخالِقِینَ [2]. كأ نّه فرموده: آفرین بر خدا اینچنین نیكوآفریننده ای كه چنین مخلوقی آفریده
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 638
است! كأ نّه خدای متعال انسان را كه می آفریند به خودش آفرین می گوید؛ یعنی دیگر موجودی
بالاتر از این از نظر تقویم و استعدادها، امكان ندارد.
باز هم، چه در اشارات آیات قرآنی و چه در لسان اخبار و روایات، این مطلب كه خلقت
انسان خلقت خاصی است، وارد شده است. از همه بالاتر خلقت آدم اول است كه خدا در مورد او
می فرماید:
وَ نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی. . . [3]؛ یعنی من از روح خود در او دمیدم، بعد به همه فرشتگان
گفتم به او سجده كنید. در بعضی آیات دیگر می فرماید: آن روحی كه ما دمیدیم اختصاص به آدم
اول ندارد، بلكه به همه انسانها از آن روح الهی دمیده شده است.
پس این خود مسئله ای است مربوط به خلقت انسان كه قرآن انسان را از نظر امكانات و
استعدادهای نهانی، كاملترین و عالیترین و نیكوترین موجودات می داند.