ظاهر آیات قبل جنبه فردی داشت: قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكّاها. `وَ قَدْ خابَ مَنْ دَسّاها. رستگار شد كسی كه تزكیه نفس كرد و تقوا پیشه كرد، و خائب و خاسر شد كسی كه فجور كرد و در نفس و جان خود قلم برد و دسّ كرد. (گفتیم كلمه «مَنْ» بر مفرد و جمع هر دو اطلاق می شود ولی اینجا ظاهر مفرد است. ) اما بعد به عنوان مصداق، كار اجتماعی را ذكر می كند؛ یعنی داستان ثمود، كه با اینكه یك فرد آن كار را كرد، ولی در واقع كار جمع بود. در مجموع، از آیات این مطلب فهمیده می شود كه همان طور كه آن فرد رستگار شد كه اول جان خود را تزكیه كرد و آن فرد بدبخت شد كه در جان خود دسّ كرد، در مورد جامعه هم این مطلب صادق است؛ یعنی آن جامعه ای رستگار است كه خودش را از آلودگیهای اخلاقی پاك كند. اگر جامعه از آلودگیها پاك نباشد و از نظر جان و روح و اخلاق آلوده باشد ولو قدرت و ثروت و صنعت پیدا كند، این جامعه در آخر بدبخت است، همان طور كه قوم ثمود بدبخت شدند. و صلّی اللّه علی محمد و آله الطاهرین.

باسمك العظیم الاعظم الاعزّ الاجلّ الاكرم یا اللّه. . .

پروردگارا دلهای ما به نور ایمان منوّر بگردان. ما را به حقایق اسلام و قرآن آشنا بفرما. انوار محبت، معرفت، خوف و خشیت خودت در دلهای ما قرار بده. به ما توفیق درك ابتلاها و امتحانات خودت و انجام وظایف خودمان عنایت بفرما.

مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 584

پروردگارا حاجات مشروعه ما را برآور. ما را و همه مسلمانان را به همه وظایفمان آشنا بفرما. اموات ما، اموات جلسه ما مشمول عنایت و مغفرت خودت قرار بده.

مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 585