اعوذ باللّه من الشیطان الرجیم
فَلا أُقْسِمُ بِالشَّفَقِ. `وَ اَللَّیْلِ وَ ما وَسَقَ. `وَ اَلْقَمَرِ إِذَا اِتَّسَقَ. `لَتَرْكَبُنَّ طَبَقاً عَنْ طَبَقٍ. `فَما لَهُمْ
لا یُؤْمِنُونَ. `وَ إِذا قُرِئَ عَلَیْهِمُ اَلْقُرْآنُ لا یَسْجُدُونَ. `بَلِ اَلَّذِینَ كَفَرُوا یُكَذِّبُونَ. `وَ اَللّهُ
أَعْلَمُ بِما یُوعُونَ. `فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَلِیمٍ. `إِلاَّ اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا اَلصّالِحاتِ لَهُمْ أَجْرٌ غَیْرُ
مَمْنُونٍ [1].
آیات آخر سوره مباركه انشقاق است. می فرماید: پس نه
[2]، سوگند به شفق. عرض كردیم كه چند
دقیقه بعد از غروب آفتاب در افق، شعاع آفتاب كه ابتدا در مشرق دیده می شود، به صورت یك
سرخی در مغرب نمایان می شود. «شفق» همان سرخی اول شب است كه از مناظر زیبا و عالی
طبیعت است. معمولا شعرا و اهل ادب و آنهایی كه زیباییهای طبیعت را توصیف می كنند یكی از
چیزهایی كه توصیف می كنند همین «شفق» است و گاهی عكس برداری هایی هم از آن می شود.
سرخی نور آفتاب كه به ابرها می افتد و ابرها را آتشگون می كند منظره عالی و زیبایی است و
نشان دهنده رفتن خورشید و آمدن شب است.
وَ اَللَّیْلِ وَ ما وَسَقَ. و سوگند به شب و آنچه كه در خود جمع می كند. عرض كردیم كه از نظر
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 470
جاندارها مطلقا (انسان و غیر انسان) الاّ ما شَذَّ و نَدَرَ
[3]، روزْ مظهر پخش شدن و پراكندگی است و
شب مظهر جمع شدن و پنهان شدن است. در روز انسانها و حیوانها از مسكنها و مأواهای خودشان
بیرون می آیند و پخش می شوند و شب هر انسانی و هر حیوانی به مسكن و مأوای خودش
[بازمی گردد] . به نظر می رسد كه این مسئله تمام شدن روز و آمدن شب و بار دیگر آمدن روز كه
در اینجا آورده شده تمثیلی است از زندگی دنیا و بعد مردن و در زیر زمین و خانه اصلی پنهان
شدن و باز در یك روز بزرگِ كلیِ دیگر كه اسمش قیامت است، پخش شدن و منتشر شدن.
وَ اَلْقَمَرِ إِذَا اِتَّسَقَ. و سوگند به ماه آنگاه كه اتّساق نور و اجتماع نور پیدا می كند، یعنی آن
وقتی كه ماه با نور كامل ظاهر می شود
[4].
در جوابِ این سوگندهای به این مظاهر می فرماید:
لَتَرْكَبُنَّ طَبَقاً عَنْ طَبَقٍ. البته (با تأكید تمام،
یعنی شك بردار و تردید بردار نیست) كه شما سوار خواهید شد بر حالی بعد از حالی.
[2] - . راجع به تركیب «لا اُقْسِمُ» مكرر صحبت كرده ایم.
[3] - . [یعنی مگر به ندرت. ]
[4] - . به تعبیر ما، ماه تمام و ماه شب چهارده.