همین كلمه «اُمُّل» چه بدبختیهایی به وجود آورده است و چه زنهایی را از عفاف به فساد كشانده
است! اگر از آنها بپرسی معنی این كلمه چیست، نمی دانند و همین قدر می گویند: اگر این طور بروم
بیرون مسخره ام می كنند و می گویند تو عقب مانده و امّل هستی. این القائات و تلقینات خصوصا اگر
با مسخره كردن همراه باشد، در اذهان مردم ساده دل و بالاخص در طبقه نسوان و نیز در طبقه
جوانان به طور كلی، فوق العاده اثر دارد.
در این آیات، قرآن منظره ای از كار این مسخره كنندگان را نقل می كند.
إِنَّ اَلَّذِینَ أَجْرَمُوا كانُوا
مِنَ اَلَّذِینَ آمَنُوا یَضْحَكُونَ. گروهی از مجرمان اینچنین بودند
[1]كه به اهل ایمان می خندیدند و آنها
را مسخره می كردند.
وَ إِذا مَرُّوا بِهِمْ یَتَغامَزُونَ [2]. و هر گاه كه بر اینها عبور می كردند (یعنی از كنار
اینها می گذشتند) با اشارات لب و لوچه و چشم و ابرو اینها را مسخره می كردند و زیر باران
تحقیرهایشان می گرفتند
[3]. این برنامه روزشان بود.
وَ إِذَا اِنْقَلَبُوا إِلی أَهْلِهِمُ اِنْقَلَبُوا فَكِهِینَ. شب وقتی
برمی گشتند در میان خاندانشان، خوشحال بودند كه نمی دانید امروز ما چطور اینها را مسخره و
تحقیر كردیم و چقدر خندیدیم!
وَ إِذا رَأَوْهُمْ قالُوا إِنَّ هؤُلاءِ لَضالُّونَ. وقتی كه اینها را می دیدند
می گفتند: بیچاره ها! گمراهها! راه گم كرده ها! (تنها به عملِ مسخره قناعت نمی كردند، تبلیغ هم
می كردند. )
در اینجا بعد از همه اینها قرآن می فرماید:
وَ ما أُرْسِلُوا عَلَیْهِمْ حافِظِینَ. مگر مسئولیت نگهبانی
مؤمنین را به این مجرمین داده اند كه غصه آنها را می خورند
[4]؟ ! یعنی این جز از خباثت ذات اینها از
چیز دیگری ناشی نمی شود. به شما چه ربطی دارد؟ ! گویی اینها را خلق كرده اند و فرستاده اند كه
مراقب و مواظب مؤمنین باشند كه حالا دلشان به حال آنها سوخته! حداكثر اینكه- به اصطلاح
امروز- به دیگران آزادی شان را بدهید! وقتی خودت نمی پذیری، چرا حاضر نیستی به او این مقدار
آزادی بدهی كه با ایمان خودش زندگی كند؟ !
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 461
[1] - . در بعضی از ترجمه ها «كانوا» به غلط «هستند» ترجمه شده. «بودند» معنی استمرار می دهد بر خلاف «هستند» ، و از «كانوا» [استمرار فهمیده می شود. ] در اینجا منظور این است كه اینها كارشان مسخره كردن بود و این یك برنامه بود.
[2] - . باز اینجا «یتغامزون» مثل «یضحكون» مضارع و مفید استمرار است.
[3] - . این یك وسیله ای بود برای كوبیدن دین و اهل دین. شما ببینید چند نفر پیدا می شوند كه در چنین شرایطی بتوانند تحمل كنند؟ . گاهی انسان هر گونه رنج بدنی را قبول می كند ولی تحقیر روحی را نمی تواند تحمل كند.
[4] - . یك مَثَل فارسی می گوید: مرا به خیر تو امید نیست، شر مرسان.