اینجا دو نكته و بلكه به یك اعتبار سه نكته است: یكی كلمه «اَلطّامَّةُ الْكُبْری» است كه قیامت به
عنوان اَلطّامَّةُ الْكُبْری یاد شده است. حوادث دنیایی، همه حوادث موضعی است یعنی حادثه
كوچكی است برای گوشه كوچكی از عالم. فرض كنید ناگهان سیل یا زلزله ای می آید، قسمتی از
زمین زیر و رو می شود. یا بالاتر، یك وقت حادثه ای برای كره ای از كرات پیش می آید، تمام این
كره خاكستر می شود. اینها به نظر ما خیلی بزرگ است. مثلاً اگر كره زهره كه از زمین ما هم خیلی
بزرگتر است در اثر برخوردی كه برایش پیش بیاید یكمرتبه خاكستر بشود، برای كل عالم چه
پیش آمده؟ هیچ. این مثل این است كه از بدن حیوان خیلی بزرگی مثل فیل مویی كنده شود. تازه
مثل آن هم نیست. مسئله قیامت كه قرآن می فرماید:
إِذا وَقَعَتِ اَلْواقِعَةُ [1]یا:
اَلْحَاقَّةُ. `مَا اَلْحَاقَّةُ. `وَ ما
أَدْراكَ مَا اَلْحَاقَّةُُ
[2]یك خصوصیتش این است كه اَلطّامَّةُ الْكُبْری است یعنی حادثه ای است
فراگیرنده برای همه عالم، از آن دورترین كهكشانها گرفته تا نزدیكترین اجرام زمینی و سماوی.
یك امر جزئی نیست كه در یك جای دنیا پیش بیاید، حادثه ای است كه تمام دنیا یكمرتبه
می خواهد زیر و رو بشود و یك زندگی و حیات نوین و یك نظام نوین بر اساس جدیدی در آن به
وجود خواهد آمد. در این وقت انسان تمام اعمال خودش را به یاد می آورد، متذكر اعمال خودش
می شود (
یَوْمَ یَتَذَكَّرُ اَلْإِنْسانُ ما سَعی ) .
آیه ای در سوره اسراء داشتیم كه در آنجا این طور فرمود:
وَ كُلَّ إِنسانٍ أَلْزَمْناهُ طائِرَهُ فِی عُنُقِهِ وَ
نُخْرِجُ لَهُ یَوْمَ اَلْقِیامَةِ كِتاباً یَلْقاهُ مَنْشُوراً. `اِقْرَأْ كِتابَكَ كَفی بِنَفْسِكَ اَلْیَوْمَ عَلَیْكَ حَسِیباً [3]. فراموشی در
آنجا وجود ندارد. انسان جزئی ترین كارهایش را آنجا به یاد می آورد و بلكه جلو چشم خودش
می بیند.