ما انسانها جزئی از این عالم و محكوم به قوانین این عالم هستیم. قدرتها و امكانات ما همه در
حدود قوانین این عالم است و بلكه هر قدرتی كه ما داریم و هر كاری كه ما می كنیم، حداكثرِ هنری
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 343
كه ما به خرج می دهیم این است كه از قوه ها و نیروها و قوانین موجود مخلوق این عالم استفاده و
بهره برداری می كنیم. اگر یك نفر باغبان بوستان خیلی زیبایی بتواند به وجود بیاورد، وقتی كه شما
در كارش دقت كنید می بینید كه تمام هنر او این است كه توانسته است از قوه ها و عوامل و قوانین
موجود در این عالم بهره برداری كند، یعنی اینها را بشناسد و در اثر شناختن، از اینها استفاده كند.
همین طور آن كسی كه یك هواپیما می سازد و به فضا می فرستد؛ او قوه ها و نیروها و قوانین این
عالم را شناخته و در اثر شناسایی توانسته است از آنچه كه وجود دارد استفاده كند.
آنوقت برای ما امر شدنی و امر نشدنی یك معنی خاصی است. امر شدنی امری است كه در
حدود آنچه كه در محیط و امكانات ما وجود دارد شدنی است و امر نشدنی نقطه مقابل آن. مثلاً
زنده شدن یك مرده- یك مرده صد در صد مرده پوسیده خاك شده- برای ما یك امر نشدنی
است یعنی در حدود شناسایی ما از این عالم و از قوه ها و قوانین موجود در این عالم، ما هنوز به
قوه و قانونی در این عالم آشنا نشده ایم كه بتوانیم با استفاده از آن قوه و قانون یك مرده پوسیده را
از نو زنده كنیم. شاید هیچ وقت هم بشر به چنین قدرتی و چنین قانونی دست نیابد. اما این حرفها
در زمینه چه كسی درست است؟ در زمینه ما. ولی نسبت به حقیقت و ذاتی كه به وجودآورنده كل
این عالم است و این عالم را خلق كرده درست نیست. صنع او كه مثل صنع ما نیست كه مثلاً قوه و
قانون موجودی را كشف كرده و بعد، از آن قوه و قانون موجود استفاده و عالم را خلق كرده است؛
بلكه تمام قوه ها و قانونها و سنتها بعد از خلق او به وجود آمده اند؛ یعنی همه این قانونها، خلقتها،
شدنیها و نشدنیهای ما بعد از خلق عالم است، یعنی در زمینه كار اوست. برای ما كار شدنی و
نشدنی مربوط است به آنچه كه وجود دارد، ولی برای آن كه این عالم را خلق كرده و نظامی به این
عالم داده است چطور؟ او كه دیگر مقهور و تابع این قوانین نیست، او این طور نیست كه روزی هم
كه می خواست عالم را خلق كند، مثل یك مخترع كه می خواهد چیزی را اختراع كند مطالعه و
تجسس كند ببیند چه نیروها و خاصیتهایی وجود دارد، فلان فلز خاصیتش چیست، هوا چه
خصلتی دارد، چه قانونی بر قوه جاذبه حكومت می كند، بعد خودش را تابع اینها قرار بدهد و با
استفاده از آنها مصنوعی بسازد.
لهذا منتهای نادانی است كه انسان بیاید در مقابل خالق كل این حرفها را بزند كه آیا ما بعد از
آنكه استخوانهایمان پوسید زنده می شویم؟ !
أَ إِذا كُنّا عِظاماً نَخِرَةً. جواب می دهد: ءَ اَنْتُمْ اَشَدُّ خَلْقا اَمِ
السَّماءُ بَنیها. كار این خلقت شما كه جزئی از اجزاء این عالم است مهم تر است یا خود آسمان
(مقصود تمام عالم است چون بعد زمین و غیر آن هم می آید) ؟ كأنه می فرماید آیا شما در كارِ جزء
تشكیك می كنید، آنهم در مقابل كسی كه خالق كل است؟ ! آسمان را، زمین را، عالم را، شب را،
روز را، و در زمین، كوهها و نهرها و حیوانها و گیاهها را به جریان انداخته و به وجود آورده است.
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 344
این است كه این آیات پشت سر یكدیگر آمد، كه در آن جلسه قسمتهای زیادی از آن را تفسیر
كردیم و به اینجا رسیدیم
[1].
[1] - . سؤال: در آیه «
أَ وَ لَمْ یَرَوْا أَنَّ اَللّهَ اَلَّذِی خَلَقَ اَلسَّماواتِ وَ اَلْأَرْضَ قادِرٌ عَلی أَنْ یَخْلُقَ مِثْلَهُمْ » كلمه «مثل» . . .
استاد: آن غیر از این است، بالاتر است؛ یعنی خدایی كه اینها را خلق كرده مانند اینها را هم می تواند خلق كند تا
چه برسد كه بخواهد بشر مرده ای را زنده كند.