لا یَمْلِكُونَ مِنْهُ خِطاباً. `یَوْمَ یَقُومُ اَلرُّوحُ وَ اَلْمَلائِكَةُ صَفًّا. در بسیاری از آیات قرآن راجع به قیامت كه
بحث می فرماید، آن ظهور عظمت و جلال الهی در قیامت را به طرز عجیبی ذكر می كند. خدای
متعال نسبتش به دنیا و آخرت علی السویه است یعنی این طور نیست كه خدا در آخرت هست در
دنیا نیست. خدا همان گونه كه در آخرت است در دنیاست و همان گونه كه در دنیاست در آخرت
است ولی یك تفاوت هست و آن تفاوت این است كه در دنیا اسباب و ظواهر ظهور دارند و انسان
باطن را نمی بیند و چون انسان اسباب و مسبّبات را می بیند و باطن را نمی بیند خیال می كند كار به
دست این اسباب و ظواهر است. در آخرت، تعبیر قرآن این است كه «
وَ تَقَطَّعَتْ بِهِمُ اَلْأَسْبابُ »
[1]این
اسباب و ظواهر، كأنه این پرده ای كه در جلو چشمها بود كنار می رود، حقیقتْ خودش را آن طور
كه هست آشكار می كند. آنجاست كه جلال و عظمت الهی برای بنده ظاهر و آشكار می شود.
می فرماید در آنجا هیچ كس اجازه سخن گفتن و لِمَ و لا گفتن ندارد:
لا یَمْلِكُونَ مِنْهُ خِطاباً
یعنی از طرف او احدی اجازه سخن ندارد، اِلاّ. . . كه بعد خواهد آمد
. یَوْمَ یَقُومُ اَلرُّوحُ وَ اَلْمَلائِكَةُ صَفًّا
آن روزی كه روح و فرشتگان به صف می ایستند. معنای فرشتگان تا اندازه ای روشن است. اینجا
روح در مقابل ملائكه آمده است، همچنان كه در سوره مباركه اِنّا اَنْزَلْنا همین طور است. آنجا هم
می فرماید:
تَنَزَّلُ اَلْمَلائِكَةُ وَ اَلرُّوحُ فِیها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ [2]. ملائكه و روح.
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 298