امام علیه السلام نگاهی به آسمان كرد و فرمود: راست می گویی، زوال ظهر است، نماز می خوانیم. ولی
نمازِ جنگ است كه در اصطلاح فقه به آن «نماز خوف» می گویند. نماز جنگ یعنی نماز میدان
جنگ. نماز میدان جنگ احكام بالخصوصی دارد. اولاً مثل نماز مسافر قصر است یعنی اگر
شخص، مسافر هم نباشد در حال جنگ نماز چهار ركعتی اش دو ركعتی است. ثانیاً در نماز جنگ
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 139
برای اینكه همه مؤمنین از فیض نماز بهره مند شوند و از طرفی نمی شود كه میدان جنگ را بكلی
رها كنند، به این شكل نماز می خوانند: گروهی (تعداد آنها بستگی به اوضاع دارد) میدان جنگ را
حفظ می كنند، گروهی دیگر می آیند به امام اقتدا می كنند. امام یك ركعت را می خواند، آنها فوراً
یك ركعت دیگر را خودشان تنها و به اصطلاح فرادی می خوانند و سلام می دهند (امام می ایستد و
صبر می كند) . بعد اینها به میدان می روند، جای آنها را اشغال می كنند و آنهایی كه در میدان هستند
می آیند و ركعت دوم را اقتدا می كنند، یك ركعت هم آنها جماعت را درك می كنند و ركعت دیگر را
قهراً خودشان تنها می خوانند.
ابا عبد اللّه در آنجا نماز خوف یعنی همین نماز جنگ خواند، ولی می دانیم كه عاشورا یك
وضع استثنایی داشت. در واقع میدان جنگ و محل نماز هر دو یكی بود. این بود كه اینها نماز
خودشان را در یك وضع خیلی استثنایی خواندند. كأنه هم در میدان جنگ بودند و هم نماز
می خواندند. جمعیت اینها كم بود و آنقدر عده نداشتند كه گروهی بتوانند جلو دشمن را سد كنند و
مانع هجوم شوند و اینها در یك فضای فارغی نمازشان را بخوانند. اینها در واقع مرز میان خود و
دشمن را به این شكل حفظ می كردند: چند نفر آمدند بدن خودشان را سپر قرار دادند برای
نماز خوانها و بالاخص وجود مقدس حسین بن علی علیه السلام، كه در حالی كه اینها نماز می خواندند
دشمن تیرباران می كرد. مردی از آنها خود را برای وجود مقدس ابا عبد اللّه سپر كرده و مراقب بود
كه مبادا تیری از طرف دشمن به حضرت اصابت كند. به هر وسیله بود- با دستش، با صورتش، با
سینه اش، با پایش- خود را سپر قرار می داد به طوری كه بعد از آنكه نماز تمام شد این مرد به حال
احتضار افتاده بود. حالا باز ببینید اینها چگونه مردمی هستند! حضرت فوراً می روند به بالین او،
چشمش كه به حضرت می افتد عرض می كند: یا ابا عبد اللّه! اَوَفَیْتُ؟ یعنی هنوز من تردید دارم، آیا
وظیفه ام را انجام دادم؟ مطمئن باشم كه به وظیفه خود عمل كرده ام؟
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 140
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 141