ما یك تقلید احمقانه ای از اروپا كرده ایم. در تاریخ گذشته ما مسجد و مدرسه همیشه یكی بوده اند یا همسایه یكدیگر بوده اند. این خودش یك حسابی بود. هنوز هم آثاری كه ما از قدیم می بینیم، همین طور است. هرجا كه یك مدرسه هست یك مسجد هم در كنارش هست، بلكه خود مساجد مركز تعلیم و تربیت بود. [تعلیم و تربیت ] در اسلام از مسجد پیغمبر شروع می شود. خود مسجدالنبی، هم مسجد بود هم مركز تعلیم. بعدها كه دایره تعلیم وسعت پیدا كرد و دیگر مساجد قادر نبود كه اداره كند، آمدند مراكز جدیدی به نام مدارس ساختند. پیش از آن، مسجد و مدرسه و آموزش و پرورش و دادگستری با یكدیگر یكی و خویش و قوم بودند. مسجد پشتوانه بسیار بزرگی بود هم برای دادگستری و هم برای آموزش و پرورش و تربیت؛ هم كمكی بود مؤثر برای آموزش و پرورش و هم كمكی بود بسیار مؤثر برای اجرای قوانین عادلانه اجتماعی و دادگستری، با اینكه نه تشكیلات آموزش و پرورشی به وسعت امروز بوده- كه به یك صدمش هم نبوده است- و نه دادگستری به یك صدم امروز بوده است. مسجد با نیروی معنوی خودش شدید به آنها كمك می كرد. اما از روزی كه حساب مسجد از حساب آموزش و پرورش و از حساب دادگستری جدا شد و به عبارت دیگر حساب مذهب از حساب آموزش و پرورش و از حساب دادگستری جدا شد، آموزش و پرورش كوشش می كند كه یك كاری بكند بلكه بچه ها را به مذهب بی اعتقاد كند، دادگستری هم كوشش می كند كه تا می تواند به قوانین خودش رنگ مذهبی ندهد، نتیجه اش همان است كه داریم می بینیم.

وَ رَبَّكَ فَكَبِّرْ. پروردگار خودت را پس به عظمت یاد كن، عظمت پروردگار خودت را در میان مردم یادآور باش، اصلاً جامعه ات بشود جامعه اللّه اكبر خدا بزرگتر از همه چیز است.