وَ اُذْكُرِ اِسْمَ رَبِّكَ وَ تَبَتَّلْ إِلَیْهِ تَبْتِیلاًنام پروردگار خود را ببر. «اُذْكُرْ» از «ذكر» است كه ذِكر- و ذُكْر
نیز گفته اند- هم در مورد به زبان آوردن گفته می شود كه در آن وقت ذِكر می گویند، و هم در مورد
در قلب توجه كردن، كه آن را معمولاً ذُكر می گویند. و اصل ذِكر اگرچه در مورد لفظ هم گفته
می شود، به اعتبار معنی لفظ است، یعنی اگر خواندنی را ذكر می گویند به اعتبار این است كه یك
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 48
امری را به یاد انسان می آورد یعنی انسان را از یك غفلتی خارج می كند. مثلاً اگر ما تسبیحات
حضرت زهرا علیها السلام را ذكر می نامیم نه به اعتبار این است كه یك الفاظی (34 بار اللّه اكبر، 33 بار
الحمدللّه و 33 بار سبحان اللّه) را به زبان خودمان می آوریم. مخصوصا كلمه ذكر در اینجا به كار
برده شده است كه مفید این جهت باشد كه به زبان آوردن این الفاظ به قلب انسان یك تنبه و توجه
و یادآوری می دهد. ریشه لغوی ذكر همان یاد كردن و یادآوری و به یاد آوردن و امثال اینهاست.
پس اگر ذكرِ لفظی را هم «ذكر» می گویند به اعتبار این است كه توجه به معانی این الفاظ انسان را
به یاد مطالبی می اندازد، یعنی به یاد چیزی می اندازد كه به یاد او بودن كافی است برای اینكه انسان
راه خودش را به دست آورد.
بعضی امور این گونه اند كه انسان فقط در حال غفلت برخلاف آن رفتار می كند. اگر غفلت از
آن نداشته باشد و به آن توجه داشته باشد امكان ندارد كه برخلافش رفتار كند. حالا قرآن
می فرماید كه در آن دل شب، خدای خود را به یاد بیاور، پروردگار خود را به یاد بیاور، نام او را كه
سبب به یاد آمدن خود او هست بر زبان بیاور،
وَ تَبَتَّلْ إِلَیْهِ تَبْتِیلاًو در این حالت تبتّل كن به سوی
او تبتّل كردنی.