بعد محقق دوانی مطلب دیگری را به صورت «ان قلتَ، قلتُ» طرح كرده است.
ایشان گفته: شما می گویید «الماهیة لیست موجودة فی مرتبة ذاتها» ؛ چطور
می توانید از طرف دیگر بگویید «الماهیة لیست معدومة فی مرتبة ذاتها» ؟ آیا این
مجموعه آثار شهید مطهری . ج12، ص: 813
ارتفاع نقیضین نیست؟ آیا این به معنای قبول واسطه میان دو نقیض نیست.
می فرماید: نه، این طور نیست؛ چون نقیض «الماهیة لیست موجودة فی مرتبة
ذاتها» ، «الماهیة موجودةٌ فی مرتبة ذاتها» است، نه «الماهیة لیست معدومة فی مرتبة
ذاتها» . نقیض هر مقیدی سلب همان مقید است. نقیض سلب مقید، اثبات مقید است
یا نفی سلب آن مقید؛ نه اینكه نقیض سلب مقید، سلب مقید دیگری باشد.
بعد محقق دوانی می گوید: اگر مقصود آقایان این باشد كه وجود ماهیت مسبوق
به سلب ضرورت عدم و سلب ضرورت وجود است، این همان مسبوق بودن به
امكان است. اگر همین را به «حدوث ذاتی» اصطلاح كرده اند [مطلب دیگری است، ]
ولی اگر می خواهند با این مطلب تقدم یك عدم را بر وجود ثابت كنند، چنین چیزی
را نتوانسته اند اثبات كنند.
بعد مرحوم آخوند به بیان خودش برمی گردد و می فرماید: غیر از مسأله تقدم
سلب ضرورتین بر وجود، مسأله تقدم سلب بسیط بر این وجود هم ثابت می شود؛
یعنی ثابت می شود كه اینجا یك سلب وجود است و یك اثبات وجود، و یك نوع
رابطه تقدم و تأخر میان این سلب وجود و این اثبات وجود هست؛ یعنی آن سلب
وجود بر این اثبات وجود تقدم دارد.