مرحوم آخوند طبق معمولِ [این باب ] وارد این مطلب می شود كه یك حدوث و قدم
داریم كه اصطلاح عرف است و به بحثهای فلسفی مربوط نمی شود. اسم این حدوث
و قدم را «حدوث و قدم نسبی (یا اضافی) » می گذارند. توضیح اینكه: گاهی در
مقایسه دو شی ء با یكدیگر، یكی را می گویند «حادث» و دیگری را می گویند
«قدیم» . البته در عرف امروز معمولا به جای «حادث» كلمه «جدید» را به كار
می برند و مثلا می گویند «كتابهای جدید، كتابهای قدیم» یا «رسمهای جدید،
رسمهای قدیم» . پس وقتی دو شی ء در مقایسه با یكدیگر، آنچه از زمان وجود یكی
گذشته كمتر از مقداری باشد كه از زمان وجود دیگری گذشته، به اوّلی می گویند
«جدید» و به دومی می گویند «قدیم» . [در كتب علمی ما] به جای «متجددین»
بیشتر می گویند «متأخرین» . مثلا می گویند قدما چنین عقیده داشته اند و متأخرین
چنین می گویند. مثلا در فقه وقتی می گویند «قدما» امثال شیخ طوسی و ابن جنید و
مجموعه آثار شهید مطهری . ج12، ص: 715
سید مرتضی به ذهن می آیند، و وقتی می گویند «متأخرین» علمای سه چهار قرن
اخیر (از زمان صاحب