در اینجا چهار نظریه گفته شده است كه علی الظاهر دو تای از آنها به دنیای قبل از
اسلام مربوط می شود و دو تای دیگر به دنیای اسلام، و از آن دو نظریه كه مربوط به
عالم اسلام است یكی متعلق به متكلمین است و دیگری متعلق به فلاسفه و البته در
نظریه فلاسفه تغییر و تبدیل هایی پیدا شده است.
در برخی از این نظریه ها علت را در چنین حركتهایی، داخلی دانسته اند و در
برخی دیگر خارجی؛ یعنی بعضی گفته اند علت این حركتها در درون جسم است، و
بعضی دیگر گفته اند علت، امری بیرونی است. گروه دوم كه می گویند «علت، امری
بیرونی است» باز خودشان دو دسته شده اند. دسته اول گفته اند «علت، یك جذب
بیرونی است» و دسته دوم گفته اند «علت، یك دفع بیرونی است» . ما می خواهیم این
نظریه ها را به ترتیب تاریخی بیان كنیم كه البته این ترتیب با ترتیبی كه مرحوم
آخوند آورده اند متفاوت است.