اشكال بعدی این است: اما اینكه شما گفتید «القاسر لا تفاوت فیه» ، مطلوب خصم
هم همین است. مستدِل این طور گفت: «ما سه جسم متحرك داریم كه با سه قوه
متماثل و متساوی حركت می كنند» . شما می گویید «قوه محرك (كه یك قسمش در
حركت قسری است و اسمش می شود قاسر) فرق نمی كند» ، او هم می گوید: از نظر
قوه محرك فرقی نیست و مقدار معینی از زمان لازم است و باقی اختلافها مربوط به
عائق و معاوق می شود.
همچنین این مستشكل می گوید: حرفی هم كه در مورد «قابل» گفتید كه «از نظر
قابل هم تفاوتی نیست» مستدل هم همین را می گوید. فخر رازی هم كه اشكال كرده،
نمی خواهد بگوید از نظر قابل یا فاعل تفاوت است، بلكه می گوید: از نظر قابل و
فاعل و حركت، مقدار معینی از زمان را می خواهیم و باقی دیگر نه مربوط به قابل
است نه فاعل و نه حركت، بلكه مربوط به معاوق است.
این اشكال وارد نیست. عرض كردیم كسی كه گفت «القاسر لا تفاوت فیه»
نمی خواهد بگوید میان این سه قاسر فرق نیست، بلكه می خواهد بگوید از نظر قاسر
تفاوتی در حدود سرعت نیست؛ یعنی نسبت قاسر به همه حدود سرعت علی السویه
است. پس در [قاسر] اقتضای هر سرعتی هست و هر سرعتی را كه فرض كنید،
اقتضای سرعت بالاتر هم در آن هست. مجموعه آثار شهید مطهری . ج12، ص: 599