مطلب دوم این كه: ممكن است در اینجا كسی با مرحوم آخوند مناقشه كند و بگوید:
شما دیگر چرا این حرفها را می زنید و صحبت از تضاد دو حركت می كنید؟ ! مقسم
تضاد و تماثل و تجانس و تخالف، ماهیات هستند؛ یعنی دو ماهیت موجود اگر فردِ
یك نوع باشند متماثل اند، اگر دو نوع از یك جنس باشند متجانس اند، و اگر در
جنس قریب شریك باشند و بین فصلهایشان نهایت خلاف باشد متضادند. خلاصه
همه این بحثها در مورد ماهیت است و در باب وجود اصلا این بحثها معنی ندارد.
شما خودتان در اول اسفار گفتید «الوجود لا ضد له» ؛ یعنی وجود از آن جهت كه
وجود است ضد ندارد و وجودها به تبع ماهیات متصف به تماثل و تضاد و امثال
اینها می شوند. در باب حركت هم حرفتان این است كه حركت نحوه وجود است و از
مجموعه آثار شهید مطهری . ج12، ص: 367
سنخ ماهیات نیست. شیخ اشراق كه حركت را از سنخ ماهیات و یك مقوله می داند
می تواند چنین حرفهایی بزند اما شما نه.