من این حرف را در موقعی كه آیت اللّه بروجردی در بروجرد بودند و خدمتشان رسیده بودیم، از ایشان شنیدم و بعد هم از كس دیگری نشنیدم و خیلی تأسف خوردم كه چرا سؤال نكردم. ایشان برای پیدایش این جریان فكری یك ریشه ی دیگری به صورت احتمال و حدس به دست می دادند، می گفتند من حدس می زنم كه فكر اخباریگری در میان مشرق زمین ناشی از فكر مادیگری در مغرب زمین بوده است. چون مقارن با پیدایش اخباریگری، در مغرب زمین عده ای پیدا شدند كه فلسفه ی حسی را ابداع كردند و گفتند ما جز آنچه به چشم ببینیم یا به وسایل دیگر به وجود آن پی ببریم هیچ چیز دیگر حتی عقل را قبول نداریم، طرفدار حس و مخالف عقل شدند. و این در همان زمانی بوده است كه روابط بین ایران صفوی و دول اروپا به نحو شدید برقرار بود و اتفاقاً مقارن همین قرنها در اینجا هم نهضت ضدعقلی پیدا شد ولی نه به آن صورت بلكه به عنوان طرفداری از اخبار، گفتند اصلاً عقل در كار دین حق دخالت ندارد و این متأسفانه آثار زیادی در فكر ما گذاشت.