ایراد دیگری كه بر حجاب گرفته اند این است كه موجب سلب حق آزادی كه یك حق طبیعی بشری است می گردد و نوعی توهین به حیثیت انسانی زن به شمار می رود.

می گویند احترام به حیثیت و شرف انسانی یكی از مواد اعلامیه ی حقوق بشر است.

هر انسانی شریف و آزاد است، مرد باشد یا زن، سفید باشد یا سیاه، تابع هر كشور یا مذهبی باشد. مجبور ساختن زن به اینكه حجاب داشته باشد بی اعتنایی به حق آزادی او و اهانت به حیثیت انسانی اوست و به عبارت دیگر ظلم فاحش است به زن. عزت و كرامت انسانی و حق آزادی زن و همچنین حكم متطابق عقل و شرع به اینكه هیچ كس بدون موجب نباید اسیر و زندانی گردد و ظلم به هیچ شكل و به هیچ صورت و به هیچ بهانه نباید واقع شود، ایجاب می كند كه این امر از میان برود.

پاسخ: یك بار دیگر لازم است تذكر دهیم كه فرق است بین زندانی كردن زن در خانه و بین موظف دانستن او به اینكه وقتی می خواهد با مرد بیگانه مواجه شود پوشیده باشد. در اسلام محبوس ساختن و اسیر كردن زن وجود ندارد. حجاب در اسلام یك وظیفه ای است برعهده ی زن نهاده شده كه در معاشرت و برخورد با مرد باید كیفیت خاصی را در لباس پوشیدن مراعات كند. این وظیفه نه از ناحیه ی مرد بر او تحمیل شده است و نه چیزی است كه با حیثیت و كرامت او منافات داشته باشد و یاتجاوز به حقوق طبیعی او كه خداوند برایش خلق كرده است محسوب شود.

اگر رعایت پاره ای مصالح اجتماعی، زن یا مرد را مقید سازد كه در معاشرت روش خاصی را اتخاذ كنند و طوری راه بروند كه آرامش دیگران را بر هم نزنند و تعادل اخلاقی را از بین نبرند چنین مطلبی را «زندانی كردن» یا «بردگی» نمی توان نامید و آن را منافی حیثیت انسانی و اصل «آزادی» فرد نمی توان دانست.

در كشورهای متمدن جهان در حال حاضر چنین محدودیتهایی برای مرد وجود دارد. اگر مردی برهنه یا در لباس خواب از خانه خارج شود و یا حتی با پیژامه بیرون آید، پلیس ممانعت كرده به عنوان اینكه این عمل برخلاف حیثیت اجتماع است او را جلب می كند. هنگامی كه مصالح اخلاقی و اجتماعی، افراد اجتماع را ملزم كند كه در معاشرت اسلوب خاصی را رعایت كنند مثلاً با لباس كامل بیرون بیایند، چنین چیزی نه بردگی نام دارد و نه زندان و نه ضد آزادی و حیثیت انسانی است و نه ظلم و ضد حكم عقل به شمار می رود.

برعكس، پوشیده بودن زن- در همان حدودی كه اسلام تعیین كرده است- موجب كرامت و احترام بیشتر اوست، زیرا او را از تعرض افراد جِلف و فاقد اخلاق مصون می دارد.

شرافت زن اقتضا می كند كه هنگامی كه از خانه بیرون می رود متین و سنگین و باوقار باشد، در طرز رفتار و لباس پوشیدنش هیچ گونه عمدی كه باعث تحریك و تهییج شود به كار نبرد، عملاً مرد را به سوی خود دعوت نكند، زباندار لباس نپوشد، زباندار راه نرود، زباندار و معنی دار به سخن خود آهنگ ندهد، چه آنكه گاهی اوقات ژستها سخن می گویند، راه رفتن انسان سخن می گوید، طرز حرف زدنش یك حرف دیگری می زند.

اول از تیپ خودم كه روحانی هستم مثال می زنم: اگر یك روحانی برای خودش قیافه و هیكلی برخلاف آنچه عادت و معمول است بسازد، عمامه را بزرگ و ریش را دراز كند، عصا و ردایی با هیمنه و شكوه خاص به دست و دوش بگیرد، این ژست و قیافه خودش حرف می زند، می گوید برای من احترام قائل شوید، راه برایم باز كنید، مؤدب بایستید، دست مرا ببوسید.

همچنین است حالت یك افسر با نشانه های عالی افسری كه گردن می افرازد، قدمها را محكم به زمین می كوبد، باد به غبغب می اندازد، صدای خود را موقعحرف زدن كلفت می كند. او هم زباندار عمل می كند، به زبان بی زبانی می گوید: از من بترسید، رعب من را در دلهای خود جا دهید.

همین طور ممكن است زن یك طرز لباس بپوشد یا راه برود كه اطوار و افعالش حرف بزند، فریاد بزند كه به دنبال من بیا، سر بسر من بگذار، متلك بگو، در مقابل من زانو بزن، اظهار عشق و پرستش كن.

آیا حیثیت زن ایجاب می كند كه اینچنین باشد؟ آیا اگر ساده و آرام بیاید و برود، حواس پرت كن نباشد و نگاههای شهوت آلود مردان را به سوی خود جلب نكند، برخلاف حیثیت زن یا برخلاف حیثیت مرد یا برخلاف مصالح اجتماع یا برخلاف اصل آزادی فرد است؟ .

آری اگر كسی بگوید زن را باید در خانه حبس و در را به رویش قفل كرد و به هیچ وجه اجازه ی بیرون رفتن از خانه به او نداد، البته این با آزادی طبیعی و حیثیت انسانی و حقوق خدادادی زن منافات دارد. چنین چیزی در حجابهای غیراسلام بوده است ولی در اسلام نبوده و نیست.

شما اگر از فقها بپرسید آیا صرفِ بیرون رفتن زن از خانه حرام است، جواب می دهند نه. اگر بپرسید آیا خرید كردن زن ولو اینكه فروشنده مرد باشد حرام است، یعنی نفس عمل بیع و شِراء زن اگر طرف مرد باشد حرام است، پاسخ می دهند حرام نیست. آیا شركت كردن زن در مجالس و اجتماعات ممنوع است؟ باز هم جواب منفی است چنانكه در مساجد و مجالس مذهبی و پای منبرها شركت می كنند و كسی نگفته است كه صرف شركت كردن زن در جاهایی كه مرد هم وجود دارد حرام است. آیا تحصیل زن، فن و هنر آموختن زن و بالأخره تكمیل استعدادهایی كه خداوند در وجود او نهاده است حرام است؟ باز جواب منفی است.

فقط دو مسأله وجود دارد؛ یكی اینكه باید پوشیده باشد و بیرون رفتن به صورت خودنمایی و تحریك آمیز نباشد.

و دیگر اینكه مصلحت خانوادگی ایجاب می كند كه خارج شدن زن از خانه توأم با جلب رضایت شوهر و مصلحت اندیشی او باشد. البته مرد هم باید در حدود مصالح خانوادگی نظر بدهد نه بیشتر. گاهی ممكن است رفتن زن به خانه ی اقوام و فامیل خودش هم مصلحت نباشد. فرض كنیم زن می خواهد به خانه ی خواهر خود برود و فی المثل خواهرش فرد مفسد و فتنه انگیزی است كه زن را علیه مصالح خانوادگیتحریك می كند. تجربه هم نشان می دهد كه این گونه قضایا كم نظیر نیست. گاهی هست كه رفتن زن حتی به خانه ی مادرش نیز برخلاف مصلحت خانوادگی است، همینكه نفس مادر به او برسد تا یك هفته در خانه ناراحتی می كند، بهانه می گیرد، زندگی را تلخ و غیرقابل تحمل می سازد. در چنین مواردی شوهر حق دارد كه از این معاشرتهای زیانبخش- كه زیانش نه تنها متوجه مرد است، متوجه خود زن و فرزندان ایشان نیز می باشد- جلوگیری كند. ولی در مسائلی كه مربوط به مصالح خانواده نیست دخالت مرد مورد ندارد.