اینها با موازین اسلامی وفق نمی دهد. چرا انسان این جور باشد؟ ! در حدیث است كه هركسی اختیار هر چیزش را داشته باشد، اختیار آبرویش را ندارد. كسی حق ندارد كه آبروی خودش را جلو مردم بریزد، بگوید مال خودم است، من دلم می خواهد آبرویم را بریزم، به شما چه كار؟ ! مخصوصا حیثیت و آبروی مذهبی. اساسا هر مسلمانی یك سرمایه است برای اسلام. اگر آقای زید یك مسلمان واقعی است، بگذار جامعه بفهمد و او را بشناسد، البته محضا للّه نه برای ریا. محضا للّه تظاهر كند به مسلمانی خودش؛ یعنی به آنچه كه واقعا معتقد است و عمل می كند، متظاهر هم باشد تا جامعه بفهمد كه چنین فردی از خودش دارد. این معنی ندارد كه مسلمانها مسلمان باشند ولی جامعه نشناسد كه اینها مسلمانند و به عنوان یك مسلمان به آنها ارادت نداشته باشد. بعد بچه ها كه می آیند، چشمشان را باز می كنند و به ظاهر قضاوت می كنند، می گویند آقا این حرفها دروغ است، مسلمانی وجود ندارد. نه، مَحْبوبَةً فی اَرْضِكَ وَ سَمائِكَ. خدایا كاری بكن كه در زمین (یعنی پیش خلق تو) و در آسمان محبوب باشم، هر دو جا (اگر انسان در زمین محبوب باشد و در آسمان ملعون كه دیگر خیلی بد می شود، می شود یك آدم ریاكار و متظاهر) ، با حقیقت باشم كه تو مرا دوست داشته باشی، و حقیقت داشتن من را مردم هم بشناسند كه مردم نیز مرا دوست داشته باشند. عامل دیگر اصلاح و تربیت، جهاد است و به طور كلی شداید و مشقّات، اعمّ ازشداید و مشقّاتی كه بدون اختیار و انتخاب انسان به سراغ انسان می آید- كه جنبه اختیاری اش مربوط می شود به عكس العملی كه انسان در مقابل آن شداید ایجاد می كند- و بالاتر از این، شدایدی كه خود شداید را هم انسان انتخاب می كند. انسان یك موجود عجیبی است. اشتباه است اگر ما خیال بكنیم فقط یك عامل در دنیا وجود دارد كه انسان را اصلاح می كند. انسان قسمتهای مختلفی دارد كه هر قسمتش یك عامل اصلاح دارد. مثلاً همین محبت اولیای خدا خیلی عامل عجیبی است، ولی آیا محبت اولیای خدا می تواند جانشین همه عاملهای دیگر بشود؟ یا یك خامیها و یك غنچگی ها در انسان هست كه آن غنچه ها را دیگر این عامل نمی تواند تبدیل به گل كند و عامل دیگری می خواهد.