1. مقاله ی اول [1]تحت عنوان «علاقه ی جنسی یا گناه ذاتی» در شماره ی اول سال هفتم مجله: الف. برای ما مسلمانان كه عزوبت و تجرد را گناه می دانیم، شنیدن این مطلب تعجب آور است كه بعضی از آیینها علاقه ی جنسی را ذاتاً پلید و آمیزش جنسی را- ولو با همسر شرعی و قانونی- موجب تباهی و سقوط می دانند. ب. راسل می گوید دنیای قدیم عموماً گرفتار این وهم بوده اند:

مسیحیها، بوداییها، ایرانیها، هندیها، كلبیون، نوافلاطونیان. ج. منشأ این بدبینی كه در واقع محكوم كردن نیمی از وجود خود است چیست؟ د. تأثیر حَصور بودن مسیح در فكر تقدس تجرد در میان مسیحیان. هـ. نظرات ارباب كلیسا. و. عقیده به ناپاكی روابط جنسی، از عقیده ی تحقیرآمیز نسبت به خود زن آثار سوء روانی بیشتری دارد. ز. اما از نظر اسلام روابط جنسی را فقط مصالح اجتماع حاضر یا نسل آینده محدود می كند. (جنبه ی اخلاقی به معنی پلیدی ذاتی ندارد، جنبه ی اخلاقی اش مثل پول پرستی و مقام پرستی در این است كه بشر نباید اسیر این امور باشد، آزادی بشر در مقابل تمایلات خودش باید محفوظ باشد) . ح. اسلام تدابیری اتخاذ كرده است كه منجر به احساس محرومیت و ناكامی و سركوب شدن غریزه نگردد (در عین حال غریزه و استعداد پرورش پیدا كند) . ط. از نظر اسلام علاقه ی جنسی نه تنها پلید نیست، جزء خُلق و خوی انبیاست. ی. داستان عثمان بن مظعون. یا. مقایسه ی گذشته ی غرب با زمان حاضر كه یك گردش 180 درجه است. یب. ما، هم زیان فكر قدیم را تحمل كرده ایم، هم باید زیان فكر جدید آنها را متحمل شویم. 2. مقاله ی دوم در شماره ی دوم سال هفتم تحت عنوان «اخلاق جنسی» : الف: اخلاق جنسی جزئی از اخلاق به معنی عام است. ب. موادّ اخلاق جنسی: حیا، غیرت، عفاف، وفاداری، ستر عورت، ستر بدن، منع زنا، منع تمتع نظری و لمسی، منع ازدواج با محارم، منع نزدیكی با زن در ایام عادت، منع نشر صور قبیحه، پلیدی یا تقدس تجرد. ج. سخن ویل دورانت در اهمیت اخلاق جنسی. د. فرضیه ها در سرچشمه ی اخلاق جنسی. هـ. ویل دورانت با آنكه سرچشمه ی اخلاق جنسی را نه طبیعت بلكه حوادث ناگوار تاریخ می داند، چون محصول تكامل است مفید می داند. و. به عقیده ی فروید و اتباع چون اخلاق جنسی بر اساس محدودیت است باید از بین برود زیرا ناراحتیهای روحی به واسطه ی ترس و وحشتهای بیجا ایجاد كرده است. ز. سخن راسل مبنی بر اینكه در روابط جنسی مادامی كه به دیگری زیانی نرسد نباید محكوم شود (یعنی روابط زن با بیگانه به خودی خود مستلزم زیانی بر شوهر نیست پس نباید ممنوع شود، فقط اگر پای فرزند به میان آید بر شوهر زیان است) . ایضاً می گوید:

ازاله ی بكارت اگر به عنف نباشد و به رضایت باشد جرم محسوب نمی شود، مگر از جنبه ی تجاوز جسمی. ح. نباید گمان كرد كه ریشه ی اخلاق كهن جنسی را مدعیان اخلاق نوین كشف كرده اند، فقط فرضیه بافته اند. لهذا فروید چیزی و راسل چیزی و ویل دورانت چیزی در ریشه ی این اخلاق می گویند. ط. ما نیز از جنبه ی قراردادی و اجتماعی و مصالح اجتماع، مسئله را مورد بحث قرار می دهیم و كار به ریشه نداریم. ی. سه اصلی كه طرفداران اخلاق نوین جنسی نظرات خود را بر آنها بنا كرده اند. 3. مقاله ی سوم در شماره ی پنجم سال هفتم «مكتب اسلام» : الف. قبل از انتقاد سه اصل طرفداران اخلاق نوین جنسی، باید انتقادات آنها را از اخلاق كهن جنسی و مواد پیشنهادی آنها را ذكر كنیم. ب. ضرورت طرح این مباحث. ج. سرچشمه هایی كه مدعیان تغییر برای اخلاق كهن فرض كرده اند. د. می گویند چون این علتها رفته و یا در حال از میان رفتن است، بعلاوه ریشه ها و جنبه های ظالمانه و جاهلانه و ضد اجتماع دارد پس باید آنها را برهم زد. هـ. موادی كه پیشنهاد كرده اند از قبیل: آزادی كامیابی زن و مرد قبل از ازدواج و بعد از آن و انحصار محدودیت به باردار شدن زن. و. فلسفه ی ازدواج و طرد كمونیسم جنسی جز اطمینان پدری چیزی نیست و آن هم به وسیله ی وسایل طبی جدید بدون رعایت اصول كهن اخلاق جنسی قابل تأمین است. ز. سخنان راسل در این زمینه. ح. راسل مشكل اصلاح نژاد را نیز مدعی است به این وسیله حل می كند. ط. اخلاق و كفّ نفسی كه راسل در زمینه ی اخلاق جنسی قائل است (مقایسه شود با آنچه كه ما در ص 232 بند «ز» گفتیم كه جنبه ی اخلاقی ازدواج از چه راه است و جنبه ی اجتماعی آن از چه راه است) . ی. اشكال اندك این كار به عقیده ی راسل فقط در اطمینان به داروها و اطمینان به زنهاست كه از شوهران دیگر باردار نشوند و به ریش شوهران خود نبندند. یا. سایر مواد پیشنهادی اخلاق نوین جنسی: منع لزوم ستر عورت، ازدواج با محارم، نشر صور قبیحه، استمناء (اگر ضرر جسمی نداشته باشد) ، تمایل به همجنس و امرد بازی، سقط جنین، آمیزش در ایام عادت. یب. كار غرب در فلسفه ی اجتماعی به هذیان و پریشان گویی كشیده است، نوبت آن است كه فلسفه ی زندگی را از شرق بیاموزد. 4. مقاله ی چهارم، شماره ی 6 سال هفتم: الف. سه اصل اخلاق نوین جنسی. . . ب. اصل آزادی. به این اصل كه تكیه گاه حقوق فردی است تكیه كرده اند از آن جهت كه این مسئله را جز از نظر اطمینان پدری، اجتماعی نمی دانند. ج. پس دو مطلب داریم: یكی آزادی را جز آزادی محدود نمی كند، دوم روابط جنسی جنبه ی اجتماعی ندارد. د. اما قسمت اول: خیر، مصالح عالیه ی فرد می تواند آزادی را محدود كند. هـ. بزرگترین تیشه به ریشه ی اخلاق را همین مطلب زده كه آزادیرا جز آزادی نمی تواند محدود كند. و. تعریف اخلاق از نظر راسل و ایراد به فلسفه ی اخلاقی دیكتاتورساز او. ز. اما قسمت دوم؛ جنبه ی فردی و جنبه ی اجتماعی ازدواج و تشكیل خانواده. ح. از نظر تمتع شخصی و مسرت فردی نیز بهتر است كه خانواده كانون لذت و اجتماع كانون كار باشد [2]. ط. لذت منحصر به شهوت نیست، عواطف عالیه نیز در كار است. ی. جنبه ی اجتماعی ازدواج این است كه تشكیل كانون پذیرایی نسل آینده است. یا. ارزش عواطف پدر و مادر برای روح فرزند. یب. دست توانای خلقت، عواطف زن و شوهری و پدر و فرزندی و مادر و فرزندی را بر تربیت و ادامه ی نسل به وجود آورده است. یج. ارزش عواطف خانوادگی و تأثیر آن در عواطف اجتماعیید. چرا در اروپا عواطف انسانی كمتر است؟ چون عواطف خانوادگی كمتر است. چرا عواطف خانوادگی یعنی برادری و غیره كمتر است؟ چون عواطف زن و شوهری كمتر است. چرا عواطف زن و شوهری كمتر است؟ چون عواطف جنسی به كانون خانوادگی اختصاص ندارد، اجتماع بزرگ مركز عواطف جنسی شده است، یعنی همان چیزی كه اسلام منع كرده است. 5. مقاله ی پنجم، شماره ی هفتم. این بحث درباره ی پایه ی تربیتی اخلاق به اصطلاح نو جنسی است. به استناد اصل لزوم پرورش استعدادها می گویند. . . ما برای [اینكه ] بررسی كاملی از این مطلب كرده باشیم لازم است مطالب ذیل را رسیدگی كنیم: 1. آیا اخلاق اسلامی با رشد طبیعی استعدادها مباین است؟ 2. میراندن نفس یعنی چه؟ 3. اخلاق نو جنسی بزرگترین عامل آشفتگی غرایز و مانع رشد طبیعی استعدادهاست. 4. دموكراسی در اخلاق. 5. مقایسه ی اخلاق جنسی، اخلاق اقتصادی و اخلاق سیاسی. 6. مهجوری و مشتاقی. 7. رشد شخصیت از نظر غریزه ی عشق. آیا اخلاق اسلامی با رشد طبیعی استعدادها مباین است؟ آیه یقد افلح من زكّیها، ان النفس لامّارة بالسوء. اسلام نفس را شریر بالذات نمی داند، به دلیل اینكه در جاهای دیگر نفس را «اللوامه» و «المطمئنه» خوانده است. فلسفه ی نظری اسلام بر بدبینی به طبیعت نفسانی و شریر بالذات بودن نفس نیست تا فلسفه ی عملی اسلام بر نابودی و حبس با اعمال شاقه باشد، و اسلام چون در فلسفه ی نظری به نفس بدبین نیست پیشنهاد نابود كردن طبیعت نفسانی را نمی كند، بلكه پیشنهاد اصلاح و فراهم نكردن موجبات طغیان آن را می نماید. بحث در پروراندن و نپروراندن استعدادها نیست، بحث در این است كه به چه وسیله بهتر می توان استعدادهای طبیعی را رشد داد و مانع آشفتگی شد. پیشرفتهای روان شناسی نظر قرآن را در اینكه نفس احیاناً امارةٌبالسوء می شود تأیید كرده است. پاسخ این پرسش كه علل طغیان چیست و چه چیز سبب آرامش می گردد، بعدها آنجا كه پایه ی روانی اخلاق نو جنسی را طرح می كنیم خواهیم داد. میراندن نفس یعنی خاموش كردن فتنه ی نفس امّاره، نه نابود كردن استعداد طبیعی. 6. مقاله ی ششم در شماره ی دهم: آشفتگی غرایز و میلها. یكجا ندیدن قضایا زیانهای جبران ناپذیر بار می آورد. در قرن ما كشف روانی مهمی صورت گرفت راجع به عوارض سركوبی غرایز.

اما از این كشف به جای اینكه برای [عدم ] سركوبی غرایز استفاده شود، به عكس نتیجه گرفته شد، چرا؟ چون سركوب نشدن غریزه به معنی آزادی مطلق و رفع همه ی قیود و حدود تفسیر شد. یكباره به این عنوان علیه عفت و تقوا مبارزه شد و نتیجتاً بیماریهای روانی و عقده ها افزوده شد، جوانها از ازدواج و زنان از حاملگی و زاییدن و بچه بزرگ كردن تنفر پیدا كردند. بعضیها خواسته اند این بحران را معلول انقلاب صنعتی بدانند (مثل ویل دورانت) اما معلول انقلاب صنعتی نیست، معلول انقلاب فكری است و مسئول آن افراد بخصوصی هستند. جوانان مجرد، از فرضیه ی آزادی جنسی كه عنوان اخلاقی یافت استقبال كردند (تشبیه به شاهدبازی متصوف مآبان) . رمز مطلب این است كه انسان این تفاوت را با حیوان دارد كه علاوه بر تمنّیات طبیعی، تمنّی كاذب پیدا می كند یعنی تمنّی بی هدف از نظر طبیعت.

اشباع غریزه غیر از آزادی جنسیِ مدعای حضرات است. پرورش دادن استعدادها غیر از پر دادن هوسها و آرزوهاست. غریزه ی جنسی انسان را با حیوان نباید مقایسه كرد كه جز حرارت مادی چیزی نیست. همچنین آن را نباید با حاجت به ادرار مقایسه كرد كه تمام عوارض سوء در حبس و منع است؛ مانند غریزه ی قدرت طلبی و پول دوستی است كه عوارض ناشی از بلامانع بودن آن بیشتر است. 7. مقاله ی هفتم در شماره ی یازدهم از سال هفتم: الف. دموكراسی در اخلاق. دموكراسی در اخلاق مطلب صحیحی است. دیكتاتوری حتی نسبت به نفس و قوای نفسانی جایز نیست، نوعی ظلم به نفس است، بعلاوه عكس العملهای سوء دارد.

ولی دموكراسی غیر از هرج و مرج و بی بند و باری است. ما در اخلاق جنسی همان را می گوییم كه دیگران در اخلاق سیاسی و اقتصادی.

نمی دانم چرا آزادی و دموكراسی در اخلاق جنسی مفهوم هرج و مرج به خود می گیرد؟ ب. رشد شخصیت از نظر عشق. نظر ابن سینا و نظر عرفا درباره ی ماهیت عشق و سریان آن در كل جهان. در مورد انسان، تنها عشق الهی ستایش نشده، عشق انسان به انسان نیز ستایش شده. ج. سه نظر درباره ی عشق انسان به انسان. یكی عشق به انسان را دو قسم می داند: جسمانی و نفسانی، و ریشه و مبدأ و همچنین هدف عشق نفسانی را مغایر عشق حیوانی و جسمانی می داند. نظر دیگر این است كه تمام عشقها ریشه ی جنسی و هم هدف جنسی دارد. نظر سوم در عصر جدید پیدا شده كه ممكن است عشق جنسی در شرایط بخصوصی تغییر شكل بدهد و خاصیت جنسی و شهوانی خود را از دست بدهد و جنبه ی روحی و معنوی به خود بگیرد. د. به هرحال یك چیز غیرقابل تردید است و آن تأثیر فراوان عشق در ایجاد آثار هنری و اجتماعی است و اینكه عشق خلاّق است و یك پدیده ی مهم اجتماعی است و از این جهت با یك شهوت ساده از زمین تا آسمان متفاوت است. از نظر علمای اجتماع، عشق در بالا بردن سطح تمدنها تأثیر دارد و داشته. هـ. عشق با شهوت از این جهت متفاوت است كه شهوت جنبه ی خودی دارد و به موضوع خود به چشم یك ابزار نگاه می كند، برخلاف عشق كه خروج از خودی و انبساط شخصیت است و چون انسان را از خودی خارج می كند معلم و مكمل است. سعدی می گوید: حافظ می گوید:

و. عشق را هم غربی ستایش كرده و هم شرقی، با این تفاوت كه غربی عشق را از آن جهت ستایش می كند كه مقدمه ی وصالی شیرین است یا زندگی زناشویی را صفا و رقّت می دهد، اما شرقی از آن جهت ستایش می كند كه كیمیای نفس است و خود مطلوب بالذات است، به انسان شخصیت و شكوه می دهد. از نظر شرقی اگر عشق مقدمه است، مقدمه ی وصالی عالیتر است. ز. اگر فرضیه ی اول و سوم را درباره ی عشق بپذیریم، ناچار باید برای عشق فصل جداگانه ای از غریزه ی جنسی باز كنیم. ح. می گویند مذهب دشمن عشق است چون از نظر مذهبْ عشق از مقوله ی شهوت است و شهوت خبیث است. این تعبیر قدر متیقّن درباره ی اسلام صادق نیست، زیرا اولاً اسلام شهوت را خبیث نمی داند، ثانیاً یگانگی عشق و شهوت اولِ سخن است. ط. یك نكته هست و آن اینكه سرّ اینكه معلمان اخلاق از توصیه ی عشق و تجویز آن خودداری می كنند ضدیت عقل و عشق و تسلط عشق بر عقل است. عشق با همه ی آثار نیكی كه احیاناً بار می آورد قابل توصیه و تجویز نیست.

---