2. راجع به اصل اول: راسل در صفحه ی 122 زناشویی و اخلاق می گوید كه مسئله ی زناشویی آنگاه جنبه ی اجتماعی به خود می گیرد كه پای تولید نسل در میان بیاید. علیهذا در غیر آن جهت، موجبی برای محدودیت نیست چون جنبه ی اجتماعی وجود ندارد. ولی در ص 127 می پذیرد كه عواطف صمیمانه ی زن و مرد عامل مؤثر در روحیه ی طفل (نسل آینده) بلكه در حیات انسانهاست، كما اینكه ویل دورانت نیز می پذیرد كه حیا و عفت مقام زن را بالا می برد (رجوع به ورقه های اخلاق جنسی ص 264) .

3. راجع به اصل دوم: ممكن است گفته شود كه تزكیه ی نفس قدما ضمیر را مشوّش می كند، زیرا مبتنی است بر نفس كُشی. ما جواب آن را در ورقه های تزكیه ی نفس و ترك دنیایی كه نیرو و آزادی است و همچنین ورقه های تزكیه ی نفس گفته ایم.

ایضاً راجع به این اصل رجوع شود به پیدایش روانكاوی، نظر فروید درباره ی راهنمایی امیال و غرایز، ص 206- 211.

ایضاً رجوع شود به فرویدیسم با اشاراتی به ادبیات و عرفان از ص 309 به بعد، اقرار و اعتراف فرویدیستها به لزوم محدودیتها و مقررات اجتماعی و واپس زدگی و فواید واپس زدگی و تصعید.

4. راجع به اینكه نباید آزادی داد در اخلاق جنسی، رجوع شود به فهرست قلمی زناشویی و اخلاق نمره ی 14.

5. راجع به اصل دوم: مبارزه با حیا- زناشویی و اخلاق ص. . .

آزادی ندادن منشأ شرارتها می شود- زناشویی واخلاق ص 122 و 128 و 129.

جلد یازدهم . ج11، ص: 230

خودپرستی منشأ آشفتگی غرایز است- ص 130

غریزه را باید پرورش داد نه منكوب كرد- ص 137 و 138

6. راجع به اصل سوم: زناشویی و اخلاق ص 58 و 69 و 129 و 130 و 137 و 138.

عطش روحی غیر از حرارت جنسی است- ص 132، جهانی كه من می شناسم ص 69.

7. راجع به اصل اول باید گفت استحكام خانوادگی یك مسئله ی اجتماعی است- رجوع شود به زناشویی و اخلاق ص 69، 70، 72، 87، 95، 97، 62 و 108.

ایضاً راجع به اصل اول و اینكه زنا چه حكمی دارد، زناشویی و اخلاق ص 107.

8. اصل اول- توصیه ی راسل به كفّ نفس (ص 109 و ص 139) ، زن یك مرد را برای تولید و مردی دیگر را برای عشق انتخاب می كند (ص 122) .

ایضاً اصل اول- اصلاح نژاد (ص 120) .

ایضاً اصل اول- اثر عواطف صمیمانه ی زن و مرد در روحیه ی اطفال (ص 127) .

ایضاً اصل اول- عنف باید ممنوع شود نه زنا (ص 131) .

9. ریشه ی اخلاق جنسی فعلی از نظر راسل: ص 135 و 136 (باید ما فلسفه های منطقی را ذكر كنیم) .

10. ایضاً اصل اول- محدودیتهایی كه راسل می پذیرد (ص 137 و 138) .

ایضاً راجع به آثار سوء غیرت و حسادت و ایجاد محدودیت:

كتاب در تربیت ص 157.

11. راجع به اصل اول: آزادی و دموكراسی در اخلاق جنسی، رجوع شود به كتاب در تربیت ص 12 و ورقه های تزكیه ی نفس.

انحطاط خانواده در عصر حاضر: زناشویی و اخلاق ص 87.

اثر محبت پدر و مادر در روحیه ی فرزند: ص 95 و 97.

جلد یازدهم . ج11، ص: 231

12. اصل دوم: عشق و توسعه ی شخصیت- زناشویی و اخلاق ص 64، ایضاً عشق در لذات فلسفه صفحه. . .

13. اصل سوم: ورقه های اخلاق جنسی، ورقه های تزكیه ی نفس، اینكه اخلاقِ مبتنی بر زجر نفس و ممنوعیت چه آثار و عواقب سوئی دارد.

ایضاً مسئله ی «زیبایی و ابهام» و «زیبایی و تخیّل» كه در لذات فلسفه صفحات 130 و 165 آمده است و اینكه ابتذال و دسترسی، زن را بی اعتبار و بی قیمت می كند.