در ورقه ی «نسبت دین با عشق و علم» از فصل ششم كتاب دین و روان ویلیام جیمز نقل كردیم كه:

«دنیایی كه یك فكر مذهبی به ما عرضه می كند نه تنها همان دنیای مادی است كه قیافه ی آن عوض شده باشد، بلكه در ساختمان آن عالم چیزهای بیشتری است از آنچه یك نفر مادی (جهان بینی مادی) می تواند داشته باشد. » و هم طبعاً بر دنیایی كه یك فكر مذهبی عرضه می كند یك سلسله قوانین دیگر علاوه بر قوانین خشك مادی و مكانیكی نیز حكومت می كند. (رجوع شود به ورقه های «ایمان به گفته های پیغمبران شأن یك اقلیت پخته است» و به كتاب انسان و سرنوشت، فصل مربوط به عوامل معنوی. ) رجوع شود به سخن دیگر ویلیام جیمز در ورقه ی «دین و اخلاق» و اینكه چگونه دین طرز تلقی انسان را از خلقت و جهان تغییر می دهد، تلقی را از نوع استقبال و قبول و ایمان به نظامات جهان قرار می دهد. ایمان امری استثنایی و برخلاف همه ی قوانین خشك و سرد جهان نیست، بلكه كشفی است از واقعیت هستی برخلاف آنچه در برخی نحله های امروزی اگزیستانسیالیستی و نهیلیستی دیده می شود كه می خواهند در انسان ایمان و خوشبینی بیافرینند منهای جهان، كه صددرصد جنبه ی ایده آلیستی پیدا می كند، برخلاف ایمان مذهبی كه جنبه ی رئالیستی دارد و انسان را به جهان متصل می كند.

ایمان اگزیستانسیالیستی و بدبینانه به جهان و خوشبینانه به انسان، انسان را از جهان جدا و تنها می كند و می خواهد همه چیز را در انسانِ جداشده و غریب افتاده از جهان بسازد كه امری محال است، ولی ایمان مذهبی انسان را خویشاوند جهان می سازد و كمال انسانی را در تشبّه به جهان می داند و در اتصال به جهان نه در انفصال و بریدن از جهان.