رجوع شود به كتاب سرگذشت دینهای بزرگ.

1. كتاب سرگذشت دینهای بزرگ، ص 15:

«محل تولد بودا: در پای كوههای هیمالیا و در دشت رودخانه ی گنگ از میان دسته ای از هندیها كه ساكیاها خوانده می شدند و پدر بودا «سوزودانا گائوتاما» بر آنها پادشاهی می كرد. . . » 2. در پنجاه سالگیِ پدر كه از غم بی فرزندی رنج می برد به دنیا آمد. 3. ص 18:

«در دوازده سالگی طبق معمول نوار مقدس را به او آویختند و آن در آئین هندوئیزم علامت تولد جدید (بلوغ شرعی) بود و سوگندش دادند كه شاگرد جدی و درستكار دین پدر باشد.

پس از آن نزد معلم مذهبی فرستاده شد كه ادبیات، دستور زبان، ریاضیات، ستاره شناسی و بیشتر اصول دین بیاموزد.

زبان سنسكریت را كه زبان دینی بود آموخت و پس از آن به تعلموداهاو شروح آنها پرداخت. » 4. اعتقاد به روح جهان و به «كستها» یعنی نژادهای متفاوت كه برهمنها در صدر قرار دارند از تعلیمات هندوئیزم بود: ص 19.

5. اعتقاد به روان جاوید و به تناسخ در هندوئیزم 6. اصل و قانون «از نیكی نیكی و از بدی بدی می زاید» : ص 21 7. تناسخ، بالارفتن یا پایین آمدن در كستها و مرتبه ی بالا فنا و نیستی و به نیروانا رسیدن 8. ص 23: ازدواج بودا و پیدایش فرزندی از او 9. ص 24: انقلاب روحی بودا از دیدن بیمار، پیر، مرده و تأمل او در راز دردها و رنجها و شك بودا 10. برخورد بودا با فقیر پیر و اندیشه ی او كه اگر می شد من نیز مانند یكی از ملاها (فقیرها) زندگی كنم و پیوسته به تفكر بپردازم، آنوقت ممكن بود بر این راز پی ببرم كه رنج و درد از كجا برای آدمی زادگان فرود آمده است و چگونه آدمیان می توانند زندگی سعادتمندانه ای پیشه سازند. راستی را تا من بر این راز دست نیابم آسوده نخواهم بود: ص 25- 26.

11. ص 27: انزوا و خلوت بودا و تفكر او 12. در جستجوی خرد بزرگ و اندیشه ی بزرگ و كشف بزرگ حقیقت و سعادت و راز زندگی: ص 28 13. ریاضتهای بودا: ص 2914. انصراف از ریاضت: ص 29 15. بودا در زیر درخت انجیر وحشی و تأمل او 16. كشف اینكه از درون آدمی باید حقیقت را جست: ص 30 17. كشف نخستین قانون زندگی: از نیكی باید كه نیكی پدید آید و از بدی باید كه بدی پدید آید.

18. لغت بودا فرزانه، روشنفكر: ص 31 19. تصمیم بودا به هدایت خلق: ص 32 20. انكار قربانی، دعا، زاری، و انكار خدایان و ایمان به قانون طبیعت: ص 33 21. انكار مقدس بودن كتاب ودا كه به مردم راه و رسم دعاكردن و قربانی دادن را می آموزد، و می آموزد كه برهما مردم را به كستهای گونه گونه آفرید: ص 34 22. آدمیان دو گروه بیشتر نیستند: نیك و بد.

23. جهان، ازلی و ابدی است و آفریدگار ندارد: ص 34 24. پرهیز از لذت و رنج، و راه میانه و اعتدال 25. هشت قانون بزرگ: ص 34 26. پنج قربان: ص 35 27. پیروی پنج فقیری كه ابتدائاً بودا را در اثر انكار ریاضت تكفیر كرده بودند: ص 35 28. برادری ملایان (فقیران) : ص 36 29. بازگشت بودا به سوی پادشاه موگارا كه قبلاً از او خواسته بود چون به حقیقت رسیدی به من بگو: ص 36 30. بودیزم با همه ی اختلافات، تحولی در هندوئیزم است.

31. ایمان پادشاه موگارا به بودا 32. بازگشت بودا پس از هشت سال جستجو به كشور پدرش و ایمان مردم كشور پدرش به او: ص 37 33. زندگی رنج است، و رهایی از رنج با به كار بردن دستورهای هشتگانه است: ص 3834. سخنان بودا پس از وی- كه در هشتاد سالگی (در سال 483 قبل از میلاد) مرد- گردآوری و به نام «تری پیتاكی» یعنی سه سبد دانش خوانده شد.

35. اعتقاد عجیب بودائیان به بودا: 53 بار به دنیا آمده در قالبهای مختلف خدا، شاه، شاهزاده، دانشمند، راهزن، قمارباز، برده، شیر، غزال، اسب، عقاب، گاومیش، مار، وزغ: ص 39 36. هندوئیزم، ملی و نژادی بود ولی بودیزم جهانی و انسانی است: ص 41 37. اختلافات در بودیزم: ص 42 38. پرستش مجسمه ی بودا برخلاف تعلیمات اصلی او: ص 43 39. پیروان بودا در سراسر آسیا پرستشگاههای بزرگ ساختند كه در هر كدام از آنها پیكره ای از بودا برپا شده است. پیروان بودا به یاد وی در پای پیكره ها گل می ریزند و عود می سوزانند و بودا را چنان می پرستند كه پنداری خدا بوده است و سه زنبیل خرد (كتاب) او را چون كتاب دینی خویش گرامی می دارند: ص 43 40. كتاب تاریخ جامع ادیان تألیف [جان ناس، ترجمه ] علی اصغر حكمت ص 72:

«. . . هم اكنون افزون از چهارصد و سی میلیون نفوس بشری در ممالك وسیعه ی خاور دور و جنوب آسیا و در سرزمینهای عدیده مانند سیلان و برمه و سیام و ویتنام و جزایر فورمز و ژاپن و كره و چین و تبت و مغولستان پیرو كیش آن مرد بزرگند كه بودایی خوانده می شوند. » 41. ص 73: تاریخ تولد او را در 563 قبل از میلاد دانسته اند.

42. تشابه داستان ابراهیم ادهم و بودا: ص 76 (خصوصاً باتوجه به اینكه ابراهیم اهل بلخ بوده و آنجا قبلاً بودایی نشین بوده است. )اشعار مولوی، ص 343: ص 346: 43. ص 75:

« (دین بودا) مدت هفت قرن تمام در مهد تولد خود رو به اوج و اعتلا بود و پس از آن اگرچه در آن سرزمین خاموش شد و برهمنان و مسلمانان هر دو طایفه به نوبت برخلاف بودایی ها برخاسته و به قلع و قمع دین ایشان همت گماشتند ولی پس از اینكه در آن سرزمین محو و منقرض شد درعوض در بلاد مجاور نفوذ یافت و دین عام مردم آن ممالك شد.

آشوكا، امپراطور بزرگ هند (273 ق م- 233 ق م) در زمان سلطنت باعظمت به این دین آمد و آن را در جهان منتشر ساخت. دیرهای بسیار به سبك دیر اصلی بودا به امر او در سراسر ممالك هند برپا كردند و از آنجا به اطراف ممالك آسیاانتشار یافت و همه جا معهد و صومعه و مدرسه ی راهبان بودایی برپا بود. » كتاب تاریخ جامع ادیان تألیف جان ناس، ترجمه ی علی اصغر حكمت، ص 121.