عطف به. . . .

پروفسور ارنست كونل آلمانی استاد هنر اسلامی در دانشگاه برلین از سال 1935 تا آخر عمر (1964) دركتاب هنر اسلامیترجمه ی مهندس هوشنگ طاهری در مقدمه ی كتاب، صفحه ی 6 می نویسد: .

اشتراك در معتقدات دینی در اینجا تأثیری قویتر از آنچه در دنیای مسیحیت وجود دارد بر فعالیتهای فرهنگی ملل مختلف داشته است. اشتراك در مذهب باعث شده تا بر روی اختلافات نژادی و سنن باستانی ملتها پل بسته و از فراز آن نه تنها علایق معنوی بلكه حتی آداب و رسوم كشورهای گوناگون را به طرز حیرت انگیزی در جهت روشن و مشخصی هدایت نمایند. چیزی كه بیش از همه در این فعل و انفعال جهت ایجاد وحدت و پاسخ به جمیع مسائل زندگی قاطعیت داشت قرآن بود. انتشار قرآن به زبان اصلی و فرمانروایی مطلق خط عربی پیوندی به وجود آورد كه تمام دنیای اسلام را به هم مربوط ساخت و عامل مهمی در خلق هر نوع اثر هنری گردید. تباین در هنر دینی و هنر غیر دینی، آن طور كه دنیای غرب می شناسد، در اینجا بكلی از بین رفته است. البته عبادتگاهها به علت احتیاجات عملی، شكل معماری خاصی پیدا كرده اند ولی تزیین آنها درست مطابق قواعدی بوده كه در مورد ابنیه ی غیر دینی هم رعایت می شده است. .

در صفحه ی 8 می نویسد: .

آنچه در اینجا كمال اهمیت را دارد این است كه با وجود برخوردهای شدید سیاسی در دوره ی قرون وسطی، بین تمام كشورهای اسلامی روابطی وجود داشت كه نه تنها معاملات

جلد هشتم . ج8، ص: 75

تجاری را رونق می داد بلكه امكان توسعه و تبادل پیشرفتهای فرهنگی را نیز میسر می ساخت. سفرنامه های جهانگردان و جغرافیدانان بزرگ غرب حاكی از آن است كه چگونه مردم یك كشور از مزایای كشورهای دیگر مطلع بوده اند. بنابراین جای هیچ گونه تعجبی نیست اگر می بینیم كه كشفیات تكنیكی جدید و پیشرفتهای هنری با سرعت به همه جا راه پیدا می كند.

هركس در مكتب جهان بینی غربی تعلیم دیده است باید پیش خودش مجسم كند كه در دنیای اسلام شرایط اولیه ی دیگری حكمفرما بود و این شرایط بیش از هر چیز در خلق آثار هنری مؤثر بود. .