راجع به تأثیر ایمان در شیرین كردن و رفع تلخی مصائب و
آسان كردن مصائب، زیاد صحبت شده ولی كمتر به تأثیر ایمان در
شیرین كردن و رفع تلخی كار و آسان كردن و سبك كردن كار صحبت
شده.
اولاً ما دو نوع كلفت و زحمت داریم و دو نوع هم تلخی داریم. یك
نوع كلفت و زحمت جسمی است و یك نوع روحی. كلفت جسمی
جلد یك . ج1، ص: 502
مثل
حمّالی كه تن عرق می ریزد و مثل عملگی و ناوه كشی و رانندگی و
شخم زنی و درو و امثال اینها كه اگر با كار پزشك مثلاً مقایسه شود كه
سوار اتومبیل [می شود] و به عیادت بیمار می رود و معاینه ای می كند و
نسخه ای می نویسد، معلوم می گردد چقدر آنها دشوار و این آسان است.
كلفت روحی مثل پشت میز اداره نشستن و كار خسته كننده ی نوشتن
اوراق و مطالعه و امضای پرونده انجام دادن. تلخی جسم مثل انواع آلام
حسی كه یك نوعش دوا خوردن است. تلخی روح مثل چیزی به ذلت
خواستن و سؤال كردن.
كارها بر چهار قسم است: یا جسماً و روحاً سنگین است مثل
حمّالی كه خود شخص هم ناراضی باشد، و گاهی جسماً و روحاً سبك
است مثل معاینه ی بیمار اگر مطابق میل طبیب باشد، و گاهی جسماً
سنگین است و روحاً سبك مثل غالب كارهای مورد عشق اشخاص، و
گاهی به عكس است مثل پشت میزنشینی.
انسان نباید طرز فكرش این باشد كه كار سبك جسمی و یا روحی
(به حسب طبع) پیدا كند؛ باید طرز فكرش این باشد كه كارها را بر روح
خود سبك كند، در خود تولید عشق و علاقه و رضایت كند و بخواهد
كه به قسمت خود راضی باشد
(واجعلنی بقسمك راضیاً قانعاً) . .
راجع به آثار ایمان رجوع شود به درس دوم از كتاب «قرائت»
سالمندان و به یادداشتهای «اول الدین معرفته»