.
تقلید مساوی با بردگی:
مقدمه دكتر نصر بر (احیاء فكر دینی) صفحه ی ده، نقل از ضرب كلیم:
«آنها كه چشمانشان از تقلید و بردگی كور شده است نمی توانند حقایق
بی پرده را درك كنند. این فرهنگ و تمدن نیمه مرده ی اروپایی چگونه
جلد یك . ج1، ص: 233
می تواند كشورهای ایران و عرب را حیات نوین بخشد هنگامی كه
خود به لب گور رسیده است؟ »
[1]
پس اقبال از كسانی نیست كه حیات و سعادت مشرق را در
تبعیت
جلد یك . ج1، ص: 234
كوركورانه و در جذب تمدن فرنگی بداند. او تعلیم علم
جدید را توصیه می كند اما تمدن اروپایی را یعنی مجموعه فرهنگ
و عقاید و آداب و عادات و سنن فرنگی را نمی پذیرد.
اندیشه ی عینی و
تجربه ی دینی:
او، هم معتقد است به اندیشه عینی و هم به تجربه دینی.
در دیباچه ی كتاب، صفحه ی 1 می گوید:
«اندیشه درباره ی امور عینی عادتی است كه اسلام لااقل در نخستین
مراحل مأموریت فرهنگی خود، آن را تقویت می كرده و پرورش
می داده است. مكتبهای اصیل تر تصوف بدون شك با شكل دادن و
توجیه تكامل تجربه ی دینی در اسلام خدمت بزرگی انجام داده اند، ولی
نمایندگان روزهای اخیر این مكتبها از جهت جهلی كه نسبت به
روحیه ی زمان جدید داشته اند مطلقاً قابلیت آن را كه از اندیشه و تجربه ی
جدید الهام پذیرند از كف داده اند. »