15. ص 160: .
عبدالرحمن كواكبی، اهل سوریه، پیرو عبده و از صفویه است و
با زبان فارسی و تركی آشنا بوده است. متولد سال 1271 هجری
قمری (1854) در حلب و در 1899 به مصر رفت و در 1320 قمری
درگذشت.
ص 161: .
«كتاب (طبایع الاستبداد) و (ام القری) را در مصر به پایان رسانید. . . هر
روز عصر با جمعی از رهبران سوری مقیم قاهره همچون محمد رشید
رضا و محمد كردعلی و طاهر الزهراوی دیدار می كرد. . . به جمعیت
«المنار» پیوست. » .
ص 163: ریشه های كتاب (طبایع الاستبداد) و ارزش آن.
ص 164: ترجمه آن به فارسی در صدر مشروطه در سال 1325
وسیله عبدالحسین قاجار.
ص 165: «كتاب با بحثی درباره ی غفلت مسلمانان زمان نویسنده از
دانش و پژوهش سیاسی آغاز شده است. » .
ص 165: نویسندگان سیاسی اسلامی در قدیم و جدید
جلد یك . ج1، ص: 203
دین و سیاست:
ص 167:
«پیوند دین و سیاست. این همان درسی است كه سید جمال در همه
مقاله ها و خطابه هایش به مسلمانان می آموخت.
نظر سید جمال
درباره ی شرط
پیروزی
نهضتهاو
انقلابها:
و چنان كه دیدیم به
نظر او هیچ گونه جنبش زندگی بخشی در میان مسلمانان چه از حیث
سیاسی و چه از حیث اجتماعی ممكن نبود مگر آنكه نخست موانع
فكری آن مانند بی اعتقادی به كوشش فردی، خرافه دوستی و
بی خبری از آموزشهای اصلی قرآن از میان برداشته شود.
نظر عالی
كواكبی كه
توحید واقعی
بزرگترین سنگر
ضداستبداد
است. :
كواكبی نیز معتقد بود كه آیین توحید در قرآن اگر درست فهمیده شود
خود استوارترین سنگر ضد استبدادی است (كواكبی در چند سطر بالا
گفته است: هیچ مستبدی نباشد جز آنكه از بهر خویش صفت قدسی
اخذ نماید تا با خداوند شریك شود) . » .
ص 168:
فلسفه سیاسی
اسلامی:
«نظام سیاسی مطلوب در اسلام، آمیخته ای از اصول دموكراسی و
آریستوكراسی است: پس هویدا گردید كه آیین اسلام را اساس
براصول ذیمقراطی یعنی عمومی و شورای ارسطو قراطی یعنی
شورای بزرگان می باشد. » .
ص 169: بحثی می كند كه مستبد از چه علومی می ترسد و از چه
علومی نمی ترسد (چه علومی به مردم بیداری و آگاهی می دهد و
چه علومی نمی دهد) . مراجعه شود.
ص 170: معنی (لااله الااللّه) از نظر كواكبی كه مفهومی ضد استبداد
است