یكی از عوامل اصلی آزادی احساسی است كه دین و مخصوصاً
اسلام در مورد احساس شخصیت معنوی ایجاد می كند؛ به عبارت
دیگر در این مورد است كه انسان شأن و مقامی عالیتر و برتر و
خدایی پیدا می كند، انسان به خود و عزت نفس خود و كرامت ذاتی
خود و برتری خود از مادیات مؤمن می شود، انسان خود را مصداق
«نَفَخْتُ فیهِ مِنْ روحی» می بیند، مصداق
«اِنّی جاعِلٌ فِی الْأرْضِ خَلیفَةً»
می بیند، مصداق
«فَقَعوا لَهُ ساجِدینَ» ،
«یا أیُّهَا الْاِنْسانُ اِنَّكَ كادِحٌ اِلی
رَبِّكَ كَدْحاً فَمُلاقیهِ» می بیند،
«هُوَ الَّذی خَلَقَ لَكُمْ ما فِی الْاَرْضِ جَمیعاً» ،
«اِنّا
عَرَضْنَا الْأمانَةَ. . . وَحَمَلَهَا الْاِنْسانُ. . . » . .
ركن آزادی اسلامی دوتاست: خدا، انسان. خدا به عنوان
تكیه گاهی برای رهایی از هر قید و منع، و انسان به عنوان عاملی كه
ارزش خود را و آزادی خود را درك می كند