نظریه ی گوستاو لوبون در تمدن اسلامی ص 796 راجع به انطباق و
عدم انطباق اسلام با مقتضیات زمان
ایضاً نظر ویل دورانت در تاریخ تمدن صفحه ی 109- 110 راجع
به انطباق دین به طور كلی با تمدن
ایضاً روح القوانین ص 394 راجع به علت تغییرناپذیری مذهب
و آداب و اطوار در كشورهای خاورزمین، ایضاً ص 676- 679 راجع
به لزوم تطبیق نیروی قوانین مذهبی با قوانین كشوری
ایضاً نظریه ی برنارد شاو- خداپرستی و افكار روز
جلد دهم . ج1، ص: 137
ایضاً نظریه ی شبلی شمیّل در مقاله ی «القرآن و العمران»
ایضاً نظریه ی ادوارد براون، تاریخ ادبیات جلد اول، ص 279