مسأله ای داریم به نام مسأله ی عصمت. عصمت یعنی مصون بودن از خطا و مصون بودن از گناه، هر دو. اول مسأله ی مصون بودن از خطا را مطرح می كنیم. آیا امكان دارد كه پیغمبر در وحی خودش اشتباه كند؟ ممكن است كسی این جور بگوید:

1. درست است، خدا به پیغمبر وحی می كند؛ خدا كه- العیاذ باللّه- اشتباه نمی كند ولی پیغمبر وقتی كه وحی می گیرد عوضی بفهمد، یك جمله به او گفته بشود او یك جمله ی دیگر بفهمد. (نظیر این حرفها را گفته اند. ) چه مانعی دارد كه این جور باشد؛ مثل اینكه انسانی با انسان دیگری حرف می زند؛ جمله ای می گوید، این یك

مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 817

چیز دیگر از حرف او خیال می كند؛ گوینده اشتباه نكرده، شنونده در تلقی اشتباه كرده است.

2. ممكن است شنونده در ابتدا كه تلقی می كند اشتباه نكند ولی بعد كه به حافظه می سپارد و پس از مدتی می خواهد آن را از حافظه ی خود نقل كند حافظه اش اشتباه می كند. این هم خیلی برای انسانها اتفاق می افتد كه مطلبی را اول درست تلقی می كند و به حافظه می سپارد، بعد از مدتی وقتی می خواهد آن را از حافظه نقل كند عوضی نقل می كند.

3. ممكن است كسی مطلبی را از كسی درست تلقی كند، به حافظه هم درست بسپارد ولی وقتی كه می خواهد آن پیام را به دیگری ابلاغ كند در حین ابلاغش یك اشتباهی رخ می دهد ولو اینكه آن اشتباه مربوط به شخص او هم نباشد مربوط به علل خارجی باشد؛ مثل اینكه فردی در این بین پارازیت بدهد به گونه ای كه حرفی كه این شخص می زند مخاطب یك جور دیگر بفهمد و بالاخره این مطلب درست به او ابلاغ نشود.

پس سه مسأله می شود: یكی اینكه آیا امكان این هست كه پیغمبر اشتباهی تلقی كند؟ دوم: آیا امكان این هست كه پیغمبر بعد از خوب تلقی كردن، در حافظه ی خودش كه نگه می دارد اشتباه نگهداری كند؟ سوم: آیا امكان این هست كه وقتی به دیگران می گوید اشتباهی رخ بدهد كه دیگران عوضی بفهمند؟

این آیه همه ی اینها را نفی می كند. خیال كرده اند كاری كه خدا می خواهد انجام بدهد مثل كاری است كه یك انسان انجام بدهد. پیغمبران آنچنان محفوف به تأییدات الهی و اَیْد الهی اند (مُلك یعنی قدرت؛ ملائكه مظاهر قدرت الهی هستند) و پیغمبر آنقدر محفوف به ملائكه ی الهی است- از آن مرحله ی ارتباطش با خدا كه وحی را تلقی می كند تا مرحله ی نگهداری اش و تا مرحله ی تحویل دادن به مردم- و آنچنان در سانسور الهی است كه هیچ قدرتی نمی تواند در او نفوذ كند؛ تا جایی كه رسالت ابلاغ بشود. از آن جا كه به بنده صحیح ابلاغ شد دیگر به پیغمبر مربوط نیست، از آن به بعد دیگر به خود انسانها مربوط می شود.