مكرر گفته ایم مسلم در قرآن به معنای كسی نیست كه فقط اسلام ظاهری داشته
باشد، صرف اینكه شهادتین را بگوید و اقرار به شهادتین بكند؛ یك معنای بالاتری
دارد؛ یعنی اقرار شهادتین علامت و اظهار ورود در اسلام است. مثل شناسنامه
گرفتن. وقتی انسان شهادتین را می گوید معنایش این است كه من از این ساعت
جزء شما مسلمین هستم، شناسنامه ی اسلامی گرفتم. ولی گفتن شهادتین كه خودِ
اسلام نیست. خود اسلام حقیقتش چیست؟ امیرالمؤمنین تعریف كرد و این آیه
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 797
مطابق آن تعریف است: الاسلام هو التسلیم
[1] اسلام یعنی اطاعت امر حق، تسلیم امر
خدا بودن. به هر درجه كه انسان مطیع امر خدا باشد مسلم است و به هر درجه نباشد
كافر است.
پس اسلام به قول فلاسفه تشكیك بردار است یعنی درجه بندی می شود. ما
افرادی داریم كه صددرصد مسلمند یعنی صددرصد تسلیم امر پروردگارند و در هر
موضوعی آنچه را كه خدا بخواهد همان را می خواهند. این را می گوییم مسلمان
صددرصد. ممكن است یك مسلمانی باشد نود درصد مسلم است ده درصد دیگر
عاصی است، نود درصد مطیع و تسلیم است ده درصد دیگر متمرد. این یك
مسلمان نود درصد است. ممكن است یكی هشتاد درصد یا پنجاه درصد مسلم
باشد؛ یكی هم ممكن است دو درصد مسلم باشد. پس این جور نیست كه هركس
اسمش «مسلمان» بود و شهادتین گفت، دیگر همه در یك درجه مسلم هستیم.
مِنَّا اَلْمُسْلِمُونَ بعضی از ما مسلم و مطیع امر پروردگاریم
وَ مِنَّا اَلْقاسِطُونَ و
گروهی از ما قاسط هستیم. قاسط به معنای منحرف و عدول كننده است.
فَمَنْ أَسْلَمَ
فَأُولئِكَ تَحَرَّوْا رَشَداً اما گروهی كه اسلام را اختیار كرده اند، تسلیم امر پروردگار
هستند و امر پروردگار را اطاعت می كنند و به كار می بندند، آنها راه رشد و هدایت و
كمال خودشان را جستجو كرده اند.
وَ أَمَّا اَلْقاسِطُونَ فَكانُوا لِجَهَنَّمَ حَطَباً اما قاسطها یعنی
منحرفان هیزم جهنم هستند.
[1]
. نهج البلاغه، حكمت 125.