در قرآن سوگند زیاد است، سوگندِ به جماد هست، سوگندِ به حیوان هست، سوگندِ
به انسان هست و سوگندِ به نبات هم علی الظاهر هست؛ سوگندِ به امور زمینی هست،
سوگندِ به امور آسمانی هست و هر سوگندی سوگند به یك چیز است مثل
وَ اَلشَّمْسِ
وَ ضُحاها. `وَ اَلْقَمَرِ إِذا تَلاها. `وَ اَلنَّهارِ إِذا جَلاّها [1]، اما سوگندِ یكجا، یعنی به سراسر خلقت
سوگند، از مختصات جمله ی مورد بحث است: به سراسر عالم خلقت سوگند. عالم
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 664
خلقت دو بخش كلی است: بخشی كه قابل دیدن است و می شود انسان آن را با
چشمش ببیند كه ما عالم اجسام می گوییم، و بخشی كه قابل رؤیت و احساس
نیست كه ما به آن عالم غیب می گوییم. به تعبیر دیگرِ خود قرآن در جای دیگر: عالم
غیب و عالم شهادت. اگر گفته باشند به عالم غیب و عالم شهادت سوگند، یعنی به
سراسر خلقت سوگند.
اینجا تعبیر قرآن این است:
فَلا أُقْسِمُ بِما تُبْصِرُونَ `وَ ما لا تُبْصِرُونَ. گفتیم «نه
سوگند» اینجا یعنی سوگند: سوگند به دیدنیها و ندیدنیها یعنی به سراسر عالم خلقت
إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ كَرِیمٍ كه قرآن سخن فرستاده ای بزرگوار است.
رسول یعنی موجودی كه دو وجهه و دو چهره دارد؛ از یك وجهه اش به عالم
غیب وابسته است كه از آنجا رسالت را می گیرد، از یك وجهه ی دیگر به عالم شهادت
وابسته است كه رسالت را به آنجا تحویل می دهد. از «ما لایُبْصَر» می گیرد، به «ما
یُبْصَر» تحویل می دهد. ببینید چقدر این سوگند با مورد سوگند تناسب دارد! سوگند
به سراسر خلقت از ندیدنی گرفته تا دیدنی كه قرآن پیام رسول بزرگواری است، كه
قرآن پیامی است از نادیدنیها به سوی دیدنیها، چون اصلاً معنی رسول «فرستاده ی
خدا» است.