از خصوصیاتی كه در مورد قیامت هست- كه قرآن كریم مكرر تصریح می كند- این
مسأله است كه حقایق و بواطن ظاهر می شوند، یعنی در دنیا چیزهایی ظاهر بود و
چیزهایی مخفی، آن مخفیها از نهانگاه بیرون می آیند و همه ظاهر می شوند. در یك
آیه داریم:
یَوْمَ تُبْلَی اَلسَّرائِرُ [1] یعنی در روزی كه آن سریره ها [آشكار می شود. ]
سریره به معنی باطن است. می گویند سریره ی هر كسی یعنی آن باطنِ باطنش؛ و از آن
جهت به باطن سریره می گویند كه سرّی و نهان و پنهان است.
یَوْمَ تُبْلَی اَلسَّرائِرُ. نه تنها
سرائر انسان آشكار می شود بلكه آن جهان جهانی است كه حقایق عالم در آن جهان
به طور كلی مشهود است؛ انسان، هم بواطن و سرائر خودش را مشاهده می كند هم
سرائر عالم را. لهذا بعد فرمود:
یَوْمَئِذٍ تُعْرَضُونَ لا تَخْفی مِنْكُمْ خافِیَةٌ از شما هم چیزی
پنهان نمی ماند. در آیه ای می خوانیم:
یَوْمَ تُبَدَّلُ اَلْأَرْضُ غَیْرَ اَلْأَرْضِ وَ اَلسَّماواتُ وَ بَرَزُوا
لِلّهِ اَلْواحِدِ اَلْقَهّارِ [2](عین مضمون این آیه است) روزی كه زمین تبدیل می شود به غیر
زمین، یعنی همین زمین تبدیل می شود به غیر زمین یعنی چیز دیگری، باطن این
زمین آشكار می شود [و همین طور آسمانها] و همه ظاهر و هویدا و عرضه می شوند
برای ذات پروردگار یگانه.
بعد از آنكه فرمود همه چیز آشكار می شود و از شما چیزی پنهان نمی ماند،
می فرماید آن وقت مردم دو دسته هستند. بعضی كتاب آنها، نامه ی عمل آنها به دست
راستشان داده می شود و بعضی به دست چپشان، بعضی از ناحیه ی راستشان نامه ی
عملشان را اخذ می كنند و بعضی از ناحیه ی چپشان. (نامه ی عمل یك تعبیر فارسی است
كه ما به كار می بریم. ) اینجا باید توضیح مختصری راجع به این جهت عرض بكنیم.
در سوره ی مباركه ی إسراء (سوره ی بنی اسرائیل) می فرماید:
یَوْمَ نَدْعُوا كُلَّ أُناسٍ
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 650
بِإِمامِهِمْ فَمَنْ أُوتِیَ كِتابَهُ بِیَمِینِهِ فَأُولئِكَ یَقْرَؤُنَ كِتابَهُمْ وَ لا یُظْلَمُونَ فَتِیلاً [3] و نیز می فرماید:
وَ كُلَّ إِنسانٍ أَلْزَمْناهُ طائِرَهُ فِی عُنُقِهِ وَ نُخْرِجُ لَهُ یَوْمَ اَلْقِیامَةِ كِتاباً یَلْقاهُ مَنْشُوراً. `اِقْرَأْ كِتابَكَ كَفی بِنَفْسِكَ اَلْیَوْمَ عَلَیْكَ حَسِیباً [4].
می فرماید ما طائر هر انسانی را به گردنش آویختیم. طائر در لغت به معنی مرغ است
ولی در زبان عربی لفظ «طائر» یك معنی خاص پیدا كرده است.