اینجا بحثی است بسیار عالی و اتفاقاً با این ایام و موضوع حضرت حجت عجّل اللّه
تعالی فرجه تناسب دارد و آن بحث این است: بسیاری از مردم، مشكل و حتی بعید
به نظرشان می رسد كه یك وقت قومی در اثر گناه هلاك بشوند، به تعبیر قرآن با یك
طاغیه یا با یك باد صرصر یا به شكل دیگر هلاك بشوند. شاید این مطلب به نظر
بعضی از افراد عجیب بیاید. ولی قرآن یك اصلی دارد كه ما این اصل قرآن را
توضیح می دهیم با توجه به آنچه كه بشر با علم ضعیف و ناقص خودش و با
فلسفه های خودش تا عصر ما به این مطلب بسیار نزدیك شده است.
اول من این سؤال را طرح بكنم: خدا اگر بخواهد مردمی را معذب كند چه
احتیاجی هست كه بادی یا آبی یا زمینی و امثال اینها را مسلط كند؟ مگر خدای
متعال احتیاج [به اینها] دارد؟ نه، مسأله مسأله ی احتیاج نیست. این مثل آن است كه
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 640
ما بگوییم خداوند اگر می خواهد به انسان روزی بدهد آیا احتیاجی هست كه زمینی
باشد، بذری باشد، زمین شخم زده شود، بارانی باشد، هوایی باشد و نوری باشد؟ نه،
مسأله ی احتیاج مطرح نیست. (در تعلیم و تعلّم و امثال اینها [نیز این سؤال ] هست. )
ولی مسأله ی نظام عالم مطرح است كه خدای متعال عالم را بر یك نظام حكیمانه خلق
كرده است و تخلف از این نظام برخلاف حكمت پروردگار است نه اینكه مسأله ی
عجز و ضعف و ناتوانی و امثال اینها در كار است، كه این خودش داستان مفصلی
دارد. حالا این را عجالتاً به طور اجمال در نظر بگیرید.