این یك نكته ی روانشناسانه است. انسان دارای قوه ی خیال است. بسیار بسیار كم اند
افرادی كه بتوانند خودشان را از تحت سیطره ی قوه ی خیال رها سازند. آرزوهای
بی منطق انسان- كه اكثر آرزوهای انسان بی منطق است- همه ملعبه های قوه ی خیال
است. آرزوی بی منطق یعنی چه؟ یك وقت انسان آرزویی دارد كه این آرزو منطق
هم دارد، یعنی واقعاً اگر انسان فكر منطقی هم بكند، این فكر منطقی لااقل به صورت
یك امر محتمل یا بسیار محتمل این آرزو را تأیید می كند. مثل یك بچه ای كه دارد
درس می خواند، زحمت می كشد، آرزو دارد كه بعد دیپلم بگیرد، نمره ای بیاورد و
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 601
بعد تحصیلات عالی را انجام دهد. این یك آرزویی است كه منطقی هم می تواند
باشد، یعنی روی حساب قاعده هم جور درمی آید، البته با یك سلسله اگرها: اگر
عمری باشد، اگر كار كند و زحمت بكشد این كار قابل عمل شدن است. این را
می گویند آرزوی منطقی.
ولی یك سلسله آرزوها برای انسان هست كه آرزوهای خیالی است، یعنی
فقط خیال انسان از همان اندیشه اش لذت می برد. یك موضوعی را تصور می كند كه
چنین و چنان باشد، این جور بشود، آن جور بشود؛ درصورتی كه اگر خودش فكر
كند هرگز عقل اجازه نمی دهد همه ی اینها عمل شود، یعنی سر راه این آرزو صدها مانع
وجود دارد كه این صدها مانع پنج تایش هم رفع شدنی نیست. اما انسان به دلیل
اینكه از آن خوش خیالی خودش لذت می برد، خیالِ خوش است و لذت می برد از
اینكه اینها را در ذهن خودش عبور بدهد، همین طور می نشیند و پیش خودش خیال
می كند، كه چنین و چنان بشود؛ و می دانید داستانهای زیادی در این زمینه هست، از
جمله قصه ی شیخ بهایی و نوكرش.