قرآن می گوید: باز هم نگاه كن (بار دیگر چشمت را تیز كن) ببین آیا یك سستی و
فطور و شكافی در كار عالم می بینی؟ (همان بهم پیوستگی) هر چه كه می بینی،
خرابی در كار عالم نیست. هر خرابی مقدمه ی یك آبادی یعنی برای یك آبادی دیگر
است. هیچ چیزی كه صرفاً خرابی باشد در عالم وجود ندارد. بعد قرآن می گوید: باز
هم فكر كن، دومرتبه روی آن فكر كن:
«ثُمَّ اِرْجِعِ اَلْبَصَرَ كَرَّتَیْنِ» و بار دوم باز چشمت
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 510
را تیز كن و دقت كن و فكر كن. گویی این طور می خواهد بگوید: با چشم انتقاد نگاه
كن، ببین می توانی در جایی عیبی، نقصی، خللی پیدا كنی؟ می فرماید: بار دیگر و
بار دیگر (كرتین یعنی مكرر در مكرر) نگاه كن. (این نگاه فقط نگاه با چشم نیست؛ با
فكر، با عقل، با علم، با چشم مسلح، با هر چه می خواهی) هر چه كه دلت می خواهد،
مكرر در مكرر در نظام عالم دقت كن، ببین خللی و عیبی می توانی پیدا كنی؟ بعد
می گوید: من می دانم چه می شود، آخر این چشم و دیده ات برمی گردد به سوی تو
شكست خورده، یعنی بدون اینكه هیچ چیزی بتواند پیدا كند: «حسیر» .
قیافه ی یك آدمی كه هم شكست خورده باشد و هم خسته شده باشد چه قیافه ای
است؟ گاهی انسان یك كاری می كند خیلی خسته می شود ولی بالاخره موفق شده
است. او اگرچه آثار خستگی در بدنش هست ولی آثار موفقیت از چشمهایش و از
چهره اش پیداست. گاهی انسان در یك كاری خسته نشده ولی شكست خورده
است؛ تنش خسته نیست ولی آثار شكست از چهره اش و از روحش پیداست. حال،
انسان در یك كاری، هم خودش را خسته كرده باشد و هم بعد از خستگی
شكست خورده برگردد، ببینید دیگر چه قیافه ای پیدا می كند؟ ! می گوید: چشم و
دیده را و دقت و فكر را، هر چه دلت می خواهد، مكرر در مكرر برای پیدا كردن
عیبی در كار عالم، در نظام كل عالم به كار بینداز. اما به تو می گویم آخر كار وقتی
برمی گردد، هم شكست خورده و هم خسته است؛ خسته و شكست خورده
برمی گردد.