و اما لسان قرآن. قرآن یك صراحت فوق العاده عجیبی به این مطلب دارد. صراحت
قرآن به این صورت است كه می گوید تمام اعمالی كه انسان در دنیا انجام می دهد،
چه خوب و چه بد، كه انسان فكر می كند كه از عمل خودش گذشته و رد شده (من
امروز در اینجا قرار دارم، فلان عمل را، خوب یا بد، چند سال پیش انجام داده ام،
چقدر فاصله دارد! قرآن می گوید این جور نیست) تمام آن اعمال را ما تحویل
می گیریم، در نزد ما همه ی آنها محفوظ است. تو یك روز برمی گردی، یك وقت
می بینی گذشته و آینده ات به یكدیگر متصل شد، عین اعمال خودت را حاضر و
آماده می بینی. جزا به خود اعمال است. این در دنیاست كه جزا یك چیز است و
عمل چیز دیگر. این در دنیاست كه عمل یك چیز است و پاداش چیز دیگر. در دنیا
فرض كنید بچه كار خوبی می كند، مثلاً نمره ی خوبی از مدرسه آورده است، پدر به او
پاداش می دهد، مثلاً یك دوچرخه برایش می خرد. ولی دوچرخه یك چیز است،
نمره آوردن چیز دیگر. اما در آن دنیا مسأله از این قبیل نیست. قرآن می گوید
«إِنَّما
تُجْزَوْنَ ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ» همین نفس عمل شما پاداشی است كه خدمتتان تقدیم
می شود.
«وَ وَجَدُوا ما عَمِلُوا حاضِراً» قرآن می گوید آنجا تمام اعمال خودشان را
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 459
حاضر می یابند؛ خود اعمالشان را حاضر می بینند؛ با نفس اعمال خودشان روبرو
می شوند نه با چیز دیگر.
«یَوْمَ تَجِدُ كُلُّ نَفْسٍ ما عَمِلَتْ مِنْ خَیْرٍ مُحْضَراً وَ ما عَمِلَتْ مِنْ
سُوءٍ تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَیْنَها وَ بَیْنَهُ أَمَداً بَعِیداً» [1] روزی كه هر نفسی هر عمل خیر خودش را
در آنجا حاضر و آماده می بیند و هر عمل شر خودش را. درباره ی عمل شر می گوید
ولی در آنجا انسان آرزو دارد كه بین او و عمل شرش فاصله ایجاد شود، از آن
فاصله بگیرد، ولی فاصله گرفتنی نیست، جزء وجودش است، از او جدا نمی شود.
حال، اینكه قرآن می گوید كه در این جهان [خود و خاندانتان را] از آن آتشی
كه [آتشگیره اش انسان و سنگ است حفظ كنید] نه خیال كنید یك آتش
افروخته ای از بیرون [بر انسان وارد می شود؛ ] زغال سنگ آورده اند، كُنده و هیزم
آورده اند (مثل نمرود كه می خواست ابراهیم علیه السلام را بسوزاند) ، اول یك دنیایی از
آتش به وجود آورده اند، آن وقت انسانها را می اندازند در آتشهایی كه بیگانه از
وجود آنها هستند تا اینها را بسوزاند. اگر چنین چیزی بود خدا هیچ وقت انسان را
نمی سوزاند؛ بلكه آتشهایی كه آن آتشها هم خود شما هستید و ماده ی قابل احتراق
همین خود شما هستید نه چیز دیگر. كما اینكه بهشت هم همین طور است؛ در بهشت
هم هیچ چیز را از بیرون نمی آورند، نه حورش، نه قصورش، نه درختهایش، نه
آبهایش، نه شیرهایش و نه هر چیز دیگر؛ پیغمبر فرمود همه ی اینها همان تجسم یافته ی
اعمال خود شما هستند. در این زمینه اینقدر ما آیه و حدیث داریم و اینقدر شواهد و
قرائن داریم كه اگر بخواهیم در اطراف همین موضوع بالخصوص صحبت كنیم شاید
دو سه جلسه باید صحبت كنیم.
این معنای «وَقود» كه انسانها در آنجا وقودند؛ یعنی خیال نكنید آتشی از بیرون
می آورند. وقتی كه انسان خودش وقود باشد، این آتش می شود چاره ناپذیر.