جزء مسائلی كه دنیای امروز به عللی این مسائل را كوچك شمرد و تحقیر كرد،
مسائل حقوق و احكام خانوادگی است. گویا عربها آن را «حقوق شخصیه»
می نامند. از قدیم این مسأله مطرح بوده است كه آیا منطق نظام خانوادگی همان
منطق نظام اجتماعی است؟ یعنی هیچ فرق نیست میان نظام خانوادگی و سایر
نظامات اجتماعی؟ این هم یك تشكیلاتی است مثل همه ی تشكیلات اجتماعی و
باید تابع مقررات دیگر اجتماعی باشد؟ یا خیر، نظام خانوادگی یك واحد
بالخصوص است و منطق مخصوص به خود دارد، حقوقش حقوق مخصوص به خود
است، احكامش احكام مخصوص به خود است و منطقش منطق جدایی است؟
بزرگان بشریت در قدیم اینچنین نظر می دادند كه منطق زندگی خانوادگی یك منطق
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 425
خاص به خود است، آن را نباید با منطق جامعه ی بزرگ یكی دانست. حقوقش هم
یك حقوق مخصوص به خود است. مقررات و احكامش، حتی مجازاتهایش هم
مخصوص به خود است. فیلسوفان دنیا از قدیم الایام از افلاطون و ارسطو و بوعلی
سینا گرفته [تا دیگران ] این طور نظر می دادند. قرآن هم برای زندگی خانوادگی به
منطق خاص قائل است و قیاسش را به منطق اجتماع غلط می داند.
در دنیای اروپا جزء كارهایی كه صورت گرفت یكسان كردن زندگی
خانوادگی با زندگی اجتماعی بود یعنی هر دو را با یك چوب راندن و تابع یك
منطق دانستن؛ یعنی زن و شوهری هم یك شركت ساده ای است بر اساس آن منطق،
مثل شركت زراعی یا شركت تجاری. چطور دو نفر برای یك مقصد تجاری با
همدیگر یك شركت تشكیل می دهند و شركت تشكیل دادن كار خیلی ساده ای
است؛ این هم یك شركت خیلی ساده ای است نظیر سایر شركتها. و همین امر سبب
یك سلسله ناراحتیهای فوق العاده در دنیا شده است كه الآن عواقبش را دنیا دارد
می بیند و می چشد، عواقب بسیار بدی. مسأله ی گسیخته شدن روابط خانوادگی اكنون
بلای بزرگی است در دنیا.