همه چیز برای این است كه انسان گرفتار آن شود و خود را از آن آزاد كند. انسان در دنیا نیامده كه از كنار نعمتها و از كنار بلاها و گرفتاریها بگذرد، بلكه آمده است در دریای نعمتها و در دریای گرفتاریها خودش را بیندازد و سالم بیرون بیاید. اگر كسی در عمرش اساساً خودش را در بلایا و مصائب و سختیها قرار ندهد و همیشه از آن كنار بگذرد، هرگز چیزی نمی شود. اگر كسی هم اساساً دستش به نعمت نرسد كمالی كه در این دنیا باید پیدا كند، پیدا نمی كند. كمال انسان به این است كه در دنیا، هم با نعمتها و هم با شدتها هرچه بیشتر درگیر شود و از این درگیری آزاد بیرون بیاید.

در مورد ابتلاءها حدیثی هست از امام صادق علیه السلام كه می فرمایند: «إن الله إذا

مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 393

أحب عبدا غته بالبلاء غتا» [1] یعنی خدای متعال آنگاه كه بنده ای را دوست بدارد او را در دریای بلا فرو می برد. غت، فرورفتن در آب است. تشبیه به فرورفتن در آب شده است.

امیرالمؤمنین علیه السلام جمله ای دارند در نهج البلاغه، می فرمایند «الدنیا دار ممر لا دار مقر» دنیا عبورگاه است نه قرارگاه، هر كسی كه می آید بالاخره از اینجا می گذرد «و الناس فیها رجلان» و مردم در دنیا دو گروهند «رجل باع نفسه فأوبقها و رجل ابتاع نفسه فأعتقها» [2] یك گروه در این بازار خودشان را می فروشند و هلاك می كنند، حال یا در بازار نعمتها و یا در بازار نقمتها، و گروهی دیگر در این بازار خودشان را می خرند و آزاد می كنند. ولی همه به این بازار می آیند و همه باید در این بازار بیایند، تا كه خودش را در اینجا بخرد و آزاد كند و كه خودش را در اینجا بفروشد و هلاك كند؟

خداوند متعال در آنجا كه فرمود «إِنَّ مِنْ أَزْواجِكُمْ وَ أَوْلادِكُمْ عَدُوًّا لَكُمْ» آن جنبه ی دشمنی و خطر برخی از همسران و فرزندان را یادآوری كرد و در آیه ی بعد كه فرمود:

«إِنَّما أَمْوالُكُمْ وَ أَوْلادُكُمْ فِتْنَةٌ» جنبه ی امتحان بودن و «لابدّ منه» بودن آنها را بیان كرد.

اینها مایه های امتحان شما هستند، مایه ی امتحان بودن مستحق ملامت نیست، به شما بستگی دارد كه از این امتحان چگونه بیرون بیایید.

«وَ اَللّهُ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِیمٌ» و آن كه در نزد او اجر بزرگ است اللّه است.

[1] . بحارالانوار، ج 15، جزء اول، ص 55، چاپ كمپانی، نقل از كافی.

[2] . نهج البلاغه، كلمات قصار، حكمت 133.