صفح- چنان كه در گذشته هم گفته ایم- با عفو تفاوت دارد. وقتی كسی كار خطایی می كند هم استحقاق معاقبه و مجازات دارد و هم استحقاق ملامت. عفو، گذشت از مجازات است ولی صفح یك درجه بالاتر است. صفح این است كه انسان نه تنها آن مجازات معمول را انجام نمی دهد بلكه اصلاً نامش را هم نمی برد، به روی طرف هم نمی آورد، اسمش را هم نمی برد و لهذا اولیاءاللّه همیشه مقامی بالاتر از عفو دارند یعنی عفو آنها به صورت صفح است.

اَ نَس بن مالك در خانه ی رسول خدا صلی الله علیه و آله خدمت می كرد. می گوید رسول اكرم صلی الله علیه و آله در بسیاری از اوقات روزه می گرفتند و بعد هم غذای بسیار ساده ای، چه هنگام سحر و چه افطار، می خوردند و معمولاً افطاری ایشان یك مقدار شیر بود كه من تهیه می كردم. یك شب كه ایشان با عده ای از صحابه بودند خیلی دیر به منزل آمدند، آنقدر دیر كه من خیال كردم ایشان در منزل یكی از اصحاب افطار كرده اند.

من هم شیر را خودم خوردم وبعد هم رفتم و خوابیدم. وقتی كه رسول اكرم آمدند حس كردم كه ایشان هنوز افطار نكرده اند (ظاهراً انس بن مالك از كسی پرسید كه آیا رسول اكرم صلی الله علیه و آله امشب جایی مهمان بودند و او گفت نه) . هیچ چیز دیگری هم در دسترس نبود. رفتم و خودم را مخفی كردم. ایشان وقتی دیدند چیزی موجود نیست رفتند و خوابیدند. انس كه خود قصه را بازگو كرده است و نه رسول اكرم، می گوید: رسول اكرم صلی الله علیه و آله تا زنده بودند چیزی در این مورد به روی من نیاوردند.

این را می گویند صفح. قرآن می فرماید عفو كنید و صفح كنید.