در باب نظام تكوین آیا این طور باید فكر كنیم كه اشیاء كه عمل می كنند و حوادثی كه واقع می شود- العیاذ باللّه- علی رغم خواست خداست؟ زلزله ای می آید و شهری را خراب می كند. این زلزله یك سلسله علل طبیعی دارد: در جوف زمین فعل و انفعال هایی رخ می دهد و در زیر زمین ریزشهایی صورت می گیرد كه باعث زیر و رو شدن قسمتهایی از زمین می شود. ممكن است كسی حوادث را با الغای نظام حكیمانه ی اسباب و مسببات درنظر بگیرد و بگوید: این زلزله را خدا خواست اما به این معنا كه خدا ملَكی را فرستاد و گفت: این زمین را تكان بده و او هم تكان داد و یا خود خدا به طور مستقیم آمد زمین را تكان داد و زلزله پدید آمد. نه، این طور نیست.

نیز ممكن است كسی معتقد شود كه قضیه برعكس است: خدا عالم را بر اساس نظامی خلق كرده است. این عالم بدون اشیایی كه الآن وجود دارند امكان پذیر نبود.

آتش باید در عالم باشد، آب باید در عالم باشد، هوا باید در عالم باشد. همه ی اینها كه در عالم باشند، آن وقت قانون جاذبه باید در عالم باشد، قوانین دیگر باید در عالم باشد و اینها هم كار خودشان را می كنند، چه خدا بخواهد و چه خدا نخواهد. خدا دستگاهی را خلق كرده است و در آن دستگاه حوادثی واقع می شود كه خود خدا هم نمی خواسته، ولی می شود. خدا كه نخواسته زلزله بشود، ولی وقتی این طبایع وجود داشته باشد- طبایعی كه وجودشان لازم هم هست و خیرشان بر شرشان می چربد- خواه ناخواه چه خدا بخواهد و چه خدا نخواهد، این حوادث رخ می دهد. این هم یك طرز تفكر كه این نیز غلط است.