وَ آتُوهُمْ ما أَنْفَقُوا» جواب این سؤال است كه تكلیف مسأله ی مالی اش چه می شود؟
آنها كه كافر حربی نیستند، قرارداد صلح با مسلمین امضا كرده اند؛ پس تكلیف
خرجهایی كه برای این زنها كرده اند (كه در درجه اول شامل مهر می شود) چه
می شود؟ قرآن می فرماید آنها را بپردازید. نفرمود كه اینها را از همان زنها بگیرید و
بپردازید یا صبر كنند وقتی زنها شوهر كردند و مهر جدیدی پیدا كردند از آن مهر
جدید بپردازند، می فرماید شما بپردازید، یعنی از بیت المال بپردازید. «
وَ لا جُناحَ
عَلَیْكُمْ أَنْ تَنْكِحُوهُنَّ إِذا آتَیْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ » و باكی نیست اگر با اینها ازدواج كنید ولی
به شرط اینكه مهر به آنها بپردازید.
قرآن روی مسأله ی مهر تكیه دارد، زیاد هم تكیه دارد كه حتماً مهر در ازدواج
باید باشد. این موج نامیمونی كه امروز پیدا شده كه عده ای با مهر مبارزه می كنند،
قرآن با این [فكر] مبارزه می كند.
«
وَ لا تُمْسِكُوا بِعِصَمِ اَلْكَوافِرِ» . مقصود از «عصمتها» همان رابطه ی ازدواج است.
رابطه ی ازدواج با زنان كافر را نگهداری نكنید. (نقطه ی مقابل آن قضیه است. ) اگر شما
مسلمانید و زنتان كافر، دیگر نگهش ندارید، رهایش كنید. «
وَ سْئَلُوا ما أَنْفَقْتُمْ وَ
لْیَسْئَلُوا ما أَنْفَقُوا» باز مسأله ی مالی مطرح می شود. حال اگر زنی كافر شد و رفت در
میان كفار، تكلیف مخارجی كه یك مسلمان به عنوان مهر و غیر مهر كرده چه
می شود؟ می فرماید حق دارد آن مقداری را كه خرج و انفاق كرده و مهر داده پس
بگیرد؛ همچنان كه آنها حق دارند آنچه را كه خرج كرده اند بگیرند. «
ذلِكُمْ حُكْمُ اَللّهِ
یَحْكُمُ بَیْنَكُمْ وَ اَللّهُ عَلِیمٌ حَكِیمٌ » این است حكم خداوند كه در میان شما حكم می كند؛
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 229
خدا داناست و خداوند كارهایش بر اساس حكمت و مصلحت است.
یك مسأله ی دیگر اینجا مطرح می شود و آن این است كه گاهی زنِ یك مرد
مسلمان كه [آن مرد] برای او به عنوان مهر و غیر مهر خرجها كرده كافر می شود و
می رود، بعد هم دیگر دسترسی پیدا نمی شود كه این مرد بتواند آن خرجها را پس
بگیرد، در اینجا تكلیف چه می شود؟ قرآن می فرماید در چنین مواردی باز از
بیت المال [پرداخت شود؛ ] صبر كنید یك وقتی اگر غنیمتی به دست آمد از همان
غنیمت عمومی، ضرری را كه این مسلمان از راه فرار زنش متحمل شده است جبران
كنید: «
وَ إِنْ فاتَكُمْ شَیْ ءٌ مِنْ أَزْواجِكُمْ إِلَی اَلْكُفّارِ» اگر چیزی از ناحیه زنهای شما، یعنی
همان خرجهایی كه كرده اید، از دست شما رفت و بعد نتوانستید بگیرید «
فَعاقَبْتُمْ » بعد
معاقبه كردید، یعنی به دنبال این كار- اینجا گفته اند مقصود این است كه- یك
غنیمتی به دست آوردید «
فَآتُوا اَلَّذِینَ ذَهَبَتْ أَزْواجُهُمْ مِثْلَ ما أَنْفَقُوا» آن افرادی كه از
این نظر متضرر شده اند [ضرر آنها را] از بیت المال از این غنیمت جدید جبران كنید و
به آنها بپردازید. «
وَ اِتَّقُوا اَللّهَ اَلَّذِی أَنْتُمْ بِهِ مُؤْمِنُونَ *» و بپرهیزید از خدایی كه به آن خدا
ایمان دارید.