یا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا عَدُوِّی وَ عَدُوَّكُمْ أَوْلِیاءَ» ای اهل ایمان، دشمنان مرا [و
دشمنان خودتان را دوستان نگیرید. ] دشمنان خدا كسانی هستند كه منكر خدا و
پیام خدا هستند. هر كس كه بر ضد ایمان به خدا یا بر ضد پیام خدا- كه همان وحی
و رسالت است- قیام كرد او دشمن خداست. دشمنی معنی دیگری ندارد. عده ای از
روشنفكرهای اخیر مثل فروغی به سعدی ایراد می گیرند كه چرا گفته است:
ای كریمی كه از خزانه ی غیب
گبر و ترسا وظیفه خور داری
دوستان را كجا كنی محروم
تو كه با دشمنان نظر داری
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 208
می گویند مگر می شود خدا دشمن كسی باشد یا مگر كسی می تواند دشمن خدا
باشد؟ ! چون سعدی در این شعرش پیوند خودش را با اسلام روشن می كند و غیر
مسلمان [را دشمن خدا معرفی می كند] - كه حساسیت اینها بیشتر روی كلمه ی «گبر»
است، گبر و زردشتی و دوره ی قبل از اسلام- ناراحتند كه چرا سعدی علیه گبر
این جور حرف می زند؛ می گویند این حرف سعدی قابل قبول نیست كه «ای كریمی
كه از خزانه ی غیب- گبر و ترسا وظیفه خور داری» ، آنگاه مسلمانها را «دوستان»
می نامد و گبر و ترسا را «دشمنان» . گبرها كه همین زردشتیهای خودمان هستند،
ترساها هم كه اربابهای خودمان هستند! بنابراین چطور ما اینها را «دشمنان خدا»
بدانیم؟
اینها همه حرف مفت است. هر كسی كه بر خلاف فطرت خودش كه فطرت
توحید است و بر ضد ایمان به خدا و بر ضد پیام خدا قیام كند دشمن خداست. اینها
فرض می كنند كه خدا از نظر مسلك- العیاذ باللّه- یك صلح كلّی است؛ یعنی هر
كسی هر مسلكی و هر راهی می خواهد، داشته باشد؛ اینها دیگر به خدا مربوط
نیست، دوست و دشمنْ دیگر معنی ندارد. ولی قرآن تصریح می كند؛ مشركین را،
منكرین خدا و منكرین پیام خدا را دشمنان خدا معرفی می كند.
حال نكته این است كه بعد از آن كه می فرماید: «
عَدُوِّی » می گوید: «
وَ عَدُوَّكُمْ »
[كافران را دوستان نگیرید] نه فقط به دلیل اینكه دشمنان پیام من و ضد ایمانِ به من
هستند [بلكه همچنین به دلیل اینكه ] اینها دشمن شما هم از آن جهت كه مؤمن
هستید هستند، یعنی دشمن مؤمن بما هو مؤمن هم هستند. اگر شما را از ایمان عاری
كنند با شما دوستند. تا شما در لباس ایمان هستید و این جامه را به تن كرده اید
دشمن شما هستند. پس در واقع این هشدار در باره ی دشمنهای خودتان هم هست.
دشمنان مرا و دشمنان خود را دوستان و نزدیكان خود قرار ندهید.